W ostatnich dniach fani Eurowizji żyją powrotem do konkursu kolejnych krajów. Chodzi o Rumunię, Bułgarię oraz Mołdawię, których publiczni nadawcy nie należą do najbogatszych. Poza konkursem pozostaje jeszcze kilka państw, inne są na skraju możliwości finansowych, co stawia ich dalszy udział pod znakiem zapytania. Jaka jest ich historia i czy możemy spodziewać się kolejnych powrotów?
Rumunia – kopciuszek z sukcesami
Nie sposób nie rozpocząć artykułu na temat finansowych kłopotów poszczególnych nadawców od Rumunii. PKB tego kraju na 1 mieszkańca wynosi 49 213 dolarów – nieco mniej niż polskie PKB, porównywalnie do wyniku Portugalii czy Węgier. Kraj zadebiutował w konkursie w 1994 roku, razem z Polską. Aż do 2015 roku państwo to kwalifikowało się do finału w każdej edycji Eurowizji, w której brało udział. W 2016 wydarzyła się sytuacja bez precedensu w dotychczasowej historii konkursu. Kraj został zdyskwalifikowany z udziału na niecałe trzy tygodnie przed widowiskiem!
Smutna saga finansowa rumuńskiego nadawcy
22 kwietnia 2016 roku EBU ogłosiła, że w wyniku braku spłaty długu wobec niej przez rumuńską telewizję TVR, nadawca ten zostaje wykluczony ze wszystkich aktywności członkowskich, w tym z udziału w Eurowizji. Dług był efektem wieloletniego braku płatności na rzecz Europejskiej Unii Nadawców, a jego wysokość sięgnęła 16 milionów franków szwajcarskich, które miały zostać spłacone przed 20 kwietnia. Dyrektor generalna EBU, Ingrid Deltenre, wyraziła smutek z powodu konieczności zastosowania takiego rozwiązania, jednak przekonywała, że niewypłacalność rumuńskiego nadawcy naraża finansową stabilność całej organizacji.
Chociaż Rumunia powróciła do konkursu rok później, kolejne starty były tylko echem dawnych sukcesów. W 2020 roku telewizja zdecydowała się na współpracę z Global Records z powodów zarówno artystycznych, jak i finansowych. Wytwórnia miała zainwestować środki finansowe, artystyczne i techniczne w występ reprezentanta kraju. Kulminacją był rok 2023, gdy Theodor Andrei nie zdobył w półfinale żadnego punktu, zajmując przedostatnie, 15. miejsce. Młody wokalista po swoim występie wypowiadał się bardzo krytycznie na temat współpracy TVR. Tu również pojawiła się kwestia finansów – piosenkarz musiał sam sfinansować teledysk do swojego utworu, zaś staging w Liverpoolu w zasadzie nie istniał. Po tak spektakularnej klapie, nadawca wycofał się z udziału w Eurowizji na dwa lata. Powodem były finanse – sama składka miała wynieść 180 000 euro. Do tego dochodził koszt delegacji, opiewający na kolejne 200 000 euro.
30 października 2025 roku zarząd TVR przegłosował powrót Rumunii do konkursu. Wiemy również, że odbędzie się kolejna edycja narodowych preselekcji Selecția Națională. Czyżby sytuacja finansowa rumuńskiej telewizji poprawiła się na tyle, że stać ich na udział w coraz droższym konkursie? A może otrzymali preferencyjne warunki, by EBU mogło uniknąć wizerunkowej klapy w przypadku zezwolenia na udział Izraela i wynikającej z niego rezygnacji części krajów? Tego się pewnie nie dowiemy.
Bułgaria – powrót na Eurowizję w wielkim stylu czy zasłona dymna EBU?
Zaledwie dzień po ogłoszeniu powrotu Rumunii na Eurowizję, fani konkursu zostali uraczeni wiadomością o udziale jej południowego sąsiada – Bułgarii. Przerwa w bułgarskich startach wynosiła trzy lata, można również dopatrzeć się pewnych analogii. Kraj ten zrezygnował z konkursu w 2014 roku z powodu ograniczonych funduszy. Choć początkowo Bułgarzy zamierzali powrócić rok później, ponownie na przeszkodzie stanęły przyczyny finansowe. Kraj do bogatych nie należy – PKB per capita to zaledwie 41 901 dolarów międzynarodowych, najmniej w całej Unii Europejskiej.
Złoty okres Bułgarii a sponsorzy i polityka
Kolejne lata można określić mianem złotego okresu Bułgarii w Konkursie Piosenki Eurowizji. Kraj ten zakwalifikował się do finału w każdym z kolejnych czterech konkursów, w których wziął udział, za każdym razem kończąc w czołowej piętnastce, w tym dwukrotnie zajmując miejsce w pierwszej piątce. Łyżką dziegciu w tej beczce miodu był rok 2019, gdy ponownie nie zobaczyliśmy Bułgarii na eurowizyjnej scenie z powodu kłopotów finansowych nadawcy. W latach 2016-2018 finansowanie opierało się na wytwórniach, które zgłaszały swoich wykonawców. Powrót w 2020 roku, który ostatecznie nie odbył się z powodu odwołania konkursu, był możliwy jedynie dzięki wsparciu lokalnej firmy startupowej. Złoty okres skończył się w 2022 roku, gdy zespół Intelligent Music Project skończył na przedostatnim miejscu w półfinale. Doprowadziło to do wycofania się kraju z konkursu na trzy lata. Co ciekawe, według nieoficjalnych informacji, również w tym przypadku udział opłacił mecenat zespołu.
Podobnie jak w przypadku Rumunii, kulisy powrotu Bułgarii są tajemnicą. Ten kraj również zamierza zorganizować publiczne preselekcje. Należy sobie postawić pytanie, skąd pochodzą fundusze na to przedsięwzięcie? Powroty te są o tyle dziwne w kontekście sytuacji, że w ostatnich latach kraje wschodnioeuropejskie są raczej marginalizowane w konkursie. Ostatnim zwycięzcą z Europy Wschodniej (poza Ukrainą) był Azerbejdżan. Miało to miejsce 14 lat temu. W kulisach mówi się o silnej korelacji między udziałem Bułgarii a rządami populistycznej partii GERB, która powróciła do władzy w styczniu 2025 roku.
Mała wielka Mołdawia?
TRM to jeden z najmniejszych członków Europejskiej Unii Nadawców. Mołdawia od wielu lat określana jest mianem najbiedniejszego kraju Europy. PKP per capita to zaledwie 19 678 dolarów – porównywalnie do afrykańskiej Botswany. Tym bardziej dziwi fakt, że przez niemal 20 lat państwo to ani razu nie wycofało się z konkursu. Co ciekawe, zazwyczaj mogliśmy oglądać Mołdawię w finale, a w czołowej dziesiątce kończyła częściej niż Polska. Coś jednak zmieniło się w roku 2025. Mimo przeprowadzenia pierwszego etapu słynnych mołdawskich castingów, na niecałe cztery miesiące przed Eurowizją nadawca zdecydował się wycofać z konkursu.
Kulisy wycofania się kraju z konkursu
Powodów takiej decyzji TRM było kilka. Po pierwsze, poziom castingów był wyjątkowo słaby. Z trzydziestki castingowych artystów, czwórka nawet nie pojawiła się na przesłuchaniach. Z pozostałych dwudziestu sześciu propozycji wprawdzie wybrano finałową dwunastkę, ale w olbrzymiej większości byli to kandydaci do ostatniego miejsca w półfinale. Drugim powodem wycofania się Mołdawii z rywalizacji były względy finansowe. Prognozowani zwycięzcy preselekcji, Bacho i Carnival Brain, ogłosili, że znaleźli sponsora swojego występu, a TRM nie musi za nic płacić. Nie przekonało to jednak nadawcy do wstrzymania swojej rezygnacji. Po raz pierwszy od 2005 roku nie zobaczyliśmy Mołdawii na eurowizyjnej scenie. Telewizja wymieniła również względy administracyjne jako kolejny powód wycofania się.
Warto dodać, że pogłoski o rezygnacji kraju krążyły od kilku lat. Reprezentanci podobno często musieli opłacać swój występ i kwestie logistyczne samodzielnie, zaś zwrot otrzymywali jedynie, jeśli osiągnęli miejsce w czołowej dziesiątce. Tak było w przypadku Natalii Barbu w 2007 roku, gdy zajęła ona 10. miejsce w finale konkursu.
3 listopada 2025 na oficjalnym kanale Eurowizji na Instagramie pojawiła się informacja o powrocie tego małego kraju na Eurowizję. Czy Mołdawia zagości w konkursie na dłużej? Czas pokaże, choć dla wielu Eurowizja bez Mołdawii to nie Eurowizja.
Eurowizja 2026: co wiemy?
70. Konkurs Eurowizji odbędzie się w Austrii za sprawą zwycięstwa JJ’a z utworem Wasted Love. Mimo że Austriak zdobył w sumie 436 punkty i wygrał głosowanie jurorskie, to uplasował się na czwartym miejscu w głosowaniu widzów. Co więcej, kolejna edycja widowiska odbędzie się już z odświeżoną warstwą graficzną – w sierpniu zaprezentowano nowe logo ESC. Show zaplanowano na 12, 14 i 16 maja. Tak jak w przypadku poprzedniej Eurowizji w Wiedniu, koncert odbędzie się w Wiener Stadthalle.
Jednocześnie, swój udział w show do tej pory zadeklarowały 30 państw. Natomiast ostateczną listę krajów uczestniczących poznamy najpewniej w listopadzie lub grudniu. Dodatkowo w grudniu odbędzie się debata dotycząca udziału Izraela, co dla niektórych nadawców pozostaje warunkiem dalszego uczestnictwa w Eurowizji.
Źródła: eurovision.tv, trm.md, bnt.bg, tvr.ro, eurovisionworld.com, esctoday
