Smutna wiadomość dla wszystkich miłośników muzyki bałkańskiej i cygańskiej. Dziś rano zmarła Esma Redžepova – królowa muzyki romskiej i reprezentantka Macedonii podczas Konkursu Piosenki Eurowizji 2013.
Po krótkiej i ciężkiej chorobie, w wieku 73 lat zmarła Esma Redžepova, królowa muzyki cygańskiej i muzyczna ambasadorka Macedonii, jedna z najbardziej znanych osobowości tego kraju i działacz humanitarny. Urodziła się w 1943 roku w stolicy S.R. Macedonii – Skopje. W 1957 roku wygrała konkurs dla młodych talentów, gdzie zauważył ją muzyk i kompozytor – Stevo Teodosievski, późniejszy mąż artystki. To właśnie z nim wyruszyła w swoją pierwszą zagraniczną trasę koncertową po Bułgarii. W 1971 roku zaśpiewała nieoficjalny hymn Romów Djelem, Djelem w Londynie. Zaczęła się liczyć.
W 1997 roku pochowała męża, ale nadal koncertowała. W 2006 roku wydała singiel ze swoją wersją utworu Čaje Čukarije, który trafił na soundtrack filmu Borat i stał się ogromnym hitem. W swojej karierze nagrała ponad 580 utworów, dwa albumy pokryły się platyną, a osiem złotem. Zaśpiewała na ponad 22 tys. koncertów, z czego ponad 30% w celach charytatywnych. Śpiewała głównie po macedońsku i w języku romskim, ale nagrywała także po serbsko-chorwacku, turecku, grecku, hebrajsku, a nawet w hindi.
Poza działalnością artystyczną znana była także działalności dobroczynnej na rzecz dzieci (założyła dom dziecka w którym opiekowała się 47 dziećmi, chociaż sama nigdy nie miała własnych). Współpracowała z Międzynarodowym Czerwonym Krzyżem, pomagając cygańskim uchodźcom z Kosowa. Walczyła też o prawa kobiet i promowała oraz wspomagała finansowo kulturę cygańską czy macedońską za co w 1997 roku otrzymała paszport dyplomatyczny. Udzielała się też politycznie – związana była z Alternatywą Demokratyczną i WMRO-DPMNE, zasiadała też w radzie miasta Skopje. Zajmowała się też aktorstwem, komponowaniem, układała choreografie i sama wymyślała dla siebie stylizacje, w tym słynne turbany, których miała w swojej kolekcji ponad 300.
Jej romans z Eurowizją rozpoczął się już w 1971 roku, gdy z utworem Malo, malo wystartowała w preselekcjach Jugosławii, zajmując 3. miejsce. Ponownie spróbowała swoich sił dopiero w 2006 roku, gdy preselekcje organizowała Macedonia. Wystąpiła wraz z Adrianem Gaxhą, wykonując Ljubov e – zajęli 2. miejsce i dali się pokonać jedynie Elenie Risteskiej. Adrian pojechał na Eurowizję dwa lata później, a Esma została wewnętrznie wybrana na reprezentantkę kraju w 2013 roku w duecie z Vlatkiem Lozanovskim. Wspólnie mieli wykonać utwór Imperija, który później został zamieniony na Pred da se razdeni. Reprezentowali Macedonię w II półfinale Eurowizji 2013 zajmując 16. miejsce w grupie.
Informacje na temat pogrzebu Esmy przekazane zostaną w późniejszym terminie. Spodziewana jest uroczystość o charakterze oficjalnym, z udziałem największych postaci muzyki i polityki. Najpewniej uroczystości pogrzebowe będą podobne do tych, które przygotowano dla zmarłego w 2007 roku Tose Proeskiego, z którym Esma nagrała zresztą jeden z najbardziej znanych utworów w swojej dyskografii.
Źródło: RSM.mk, Wikipedia, inf. własne, fot.: Earshot Jazz