Minęło ponad sześć dekad od finału 6. Konkursu Piosenki Eurowizji w Cannes. Artyści z szesnastu państw walczyli o zwycięstwo. W kontynuacji cyklu To była Eurowizja prezentujemy fakty i ciekawostki o Eurowizji 1961.
18 marca 1961 roku szesnaście delegacji walczyło o wygraną w szóstej edycji Konkursu Piosenki Eurowizji. Po zwycięstwie reprezentantki Francji w roku ubiegłym po raz drugi Eurowizja odbyła się w Cannes, sercu europejskiego kina. W stawce znalazły się legendy muzyki, a zwycięski utwór przez lata krył nieznane przesłanie. Co sześć dekad temu obejrzało około 35 milionów widzów przed czarno-białym ekranem?
Eurowizja 1961: kto wystąpił?
W 1961 roku aż trzy kraje postanowiły po raz pierwszy wystawić swojego reprezentanta na Konkurs Piosenki Eurowizji. Pierwsze preselekcje w Hiszpanii wygrała Conchita Bautista, która reprezentowała swój kraj ponownie w 1965 roku. Debiutancką reprezentantką Finlandii po wygranych preselekcjach była Laila Kinnunen, a w konkursie Jugovizija 1961 zwyciężycła Słowenka Ljiljana Petrović i zdobyła tym samym bilet do Cannes. Socjalistyczna Federacyjna Republika Jugosławii była jedynym krajem bloku socjalistycznego, który przed 1992 rokiem wystartował w Eurowizji.
W czwartek przed finałem organizatorzy przeprowadzili losowanie kolejności startowej konkursu. Koncert otwierała Hiszpania, a zamykały Włochy, reprezentowane przez znaną wokalistkę i zwyciężczynię Sanremo, Betty Curtis. Po raz pierwszy w historii finał Eurowizji odbył się w sobotę. W stawce znalazło się kilka rozpoznawalnych twarzy rynku muzycznego. W barwach Austrii wystąpił Jimmy Makulis, artysta z Grecji popularny w latach 50. i 60. w krajach niemieckojęzycznych. Reprezentantką Szwecji była z kolei legendarna wokalistka Lill-Babs. Od lat 50. do swojej śmierci w 2018 roku była jedną z najsłynniejszych szwedzkich artystek. Widzowie Eurowizji mogli rozpoznać też Norę Brockstedt, która drugi raz z rzędu reprezentowała Norwegię.
Mroczna historia Lale Andersen
Eliminacje w Niemczech Zachodnich zwyciężyła legendarna artystka Lale Andersen. Urodzona w 1905 roku wokalistka jest najwcześniej urodzoną uczestniczką Eurowizji w jej historii, a do 2008 roku była najstarszą wiekiem osobą biorącą udział w konkursie – w Cannes miała niespełna 56 lat. Na świecie zasłynęła przedwojennym utworem Lili Marleen, który w wersji wojskowej był ogromnym przebojem wśród niemieckich żołnierzy na frontach II wojny światowej. Piosenka przedostała się też na stronę aliancką, gdzie również zdobyła popularność. Sama Lale trudno przeżyła czas wojny: za przyjaźń ze szwajcarskimi Żydami była aresztowana, a nazistowskie ministerstwo propagandy zakazało jej występowania. Podjęła wówczas próbę samobójczą. Po wojnie przeszła na emeryturę, ale od czasu do czasu koncertowała i próbowała ożywić swoją karierę. Eurowizja miała być nowym otwarciem w jej życiu. Niestety, eurowizyjne Einmal sehen wir uns wieder zajęło dopiero trzynaste miejsce. Po konkursie wyjechała w trasę koncertową po świecie. Zmarła nagle w 1972 roku.
Eurowizja 1961: zwycięski hit i jego drugie dno
Głosowanie podczas Eurowizji 1961 było wyścigiem pomiędzy reprezentantami Wielkiej Brytanii i Luksemburga. W każdym kraju obradowało dziesięcioosobowe jury, którego członkowie mogli oddać jeden głos na swojego faworyta. Choć jury w Luksemburgu przyznało brytyjskiemu duetowi The Allisons aż osiem głosów, nie zaszkodziło swojemu własnemu reprezentantowi. 33-letni Jean-Claude Pascal zebrał 31 punktów i z przewagą 7 punktów wygrał dzięki utworowi Nous les amoureux (pol. My, zakochani). Eurowizja rok później przeniosła się do Luksemburga.
Artysta przed konkursem także miał bardzo barwną przeszłość. Pochodził z zamożnej paryskiej rodziny, która nie potrafiła zaakceptować wyborów życiowych młodego Jean-Claude’a. Chłopak wstąpił do armii; jako łącznik między Francuzami a Amerykanami był pierwszym francuskim żołnierzem, który wkroczył do wyzwolonego Strasbourga. Po wojnie podjął studia na Sorbonie i związał się z projektowaniem mody dla marki Dior. W 1949 roku porzucił jednak plany i zajął się aktorstwem, szybko stając się gwiazdą francuskiego kina lat 50.
Tajne przesłanie Jean-Claude’a
Propozycja, z którą znany aktor wygrał w Cannes, na pierwszy rzut oka wydaje się klasyczną chanson. Po przyjrzeniu się jednak tekstowi można zauważyć, że odnosi się ona do tematyki, na którą ani Eurowizja, ani Europa nie były na początku lat 60. gotowe. Słowa ballady mówią o miłości dwójki ludzi, piętnowanej i zakazywanej przez resztę społeczeństwa, które określone jest mianem idiotów. Podmiot mówiący zestawia zakochaną w sobie parę z tysiącami innych ludzi i zaznacza, że ma ona od Boga prawo, by się kochać. Tekst kojarzy się zatem z sytuacją społeczności LGBT+, a z racji czasów, w których powstał, nie mógł być oczywisty.
Wszystko wskazuje na to, że twórcy kompozycji chcieli ukryć między słowami wsparcie dla dyskryminowanej, stanowiącej temat tabu mniejszości. Aż do swojej śmierci w 1992 roku Jean-Claude Pascal nie zdradził, jakie było prawdziwe znaczenie utworu ani czy sam należał do społeczności LGBT+, na co również niektóre źródła wskazują. Artysta z okazji 20-lecia swojego zwycięstwa na Eurowizji ponownie reprezentował Luksemburg. W Dublinie w 1981 roku z piosenką C’est peut-être pas l’Amérique zajął jedenaste miejsce.
Źródła: eurovision.tv, Wikipedia, eurovision.de; fot. EBU/eurovision.tv, NRK/Norwegian News Agency, ARD/eurovision.de