W kolejnym odcinku cyklu To była Eurowizja cofamy się w czasie do roku 1994. Właśnie wtedy Polska zadebiutowała w konkursie, zajmując drugie i jak dotąd swoje najlepsze miejsce. Ile zabrakło Edycie Górniak do zwycięstwa? Dlaczego chciano dyskwalifikacji Polski? Kto na zawsze pożegnał się z Eurowizją?
39. Konkurs Piosenki Eurowizji odbył się 30 kwietnia 1994 w stolicy Irlandii, Dublinie. Zawędrował tam z odległego o około 260 km Millstreet. Irlandia wygrała bowiem Eurowizję drugi raz z rzędu. Nikt nawet nie podejrzewał, że może jej się to udać jeszcze po raz trzeci. To była Eurowizja wyjątkowa pod wieloma względami.
Eurowizja 1994: kto wystąpił?
Upadek Żelaznej Kurtyny spowodował, że Eurowizja otworzyła się na nowe kraje. W 1994 roku do eurowizyjnej rodziny dołączyło ich aż siedem. W Dublinie, obok Polski, zadebiutowały jeszcze Estonia, Litwa, Rosja, Rumunia, Słowacja i Węgry, ale spośród nich to Polska zapisała się na długo jako najlepszy debiutant. Reprezentująca nas Edyta Górniak zajęła bowiem drugie miejsce!
Niestety przyjęcie nowych państw oznaczało wówczas, że ktoś musi im zrobić miejsce. Liczbę uczestników finału ustalono bowiem na 25. Na roczną przerwę zdecydowały się więc Belgia, Dania, Izrael, Słowenia oraz Turcja, natomiast z konkursu dobrowolnie wycofał się Luksemburg.
Na scenie Point Theatre w Dublinie wystąpiło 25 uczestników, a wśród nich śpiewająca jako przedostatnia Edyta Górniak. Z kolei barw Cypru po raz drugi broniła Evridiki, która na eurowizyjnej scenie pojawi się ponownie jeszcze w 2007. W 1994 jej piosenka była apelem o pokój na świecie, ale doszukiwano się w niej aluzji do konfliktu między Cypryjczykami greckiego i tureckiego pochodzenia.
Największym zwycięzcą tej Eurowizji nie był jednak nikt z uczestników, lecz występująca gościnnie podczas inteval act grupa Riverdance. Nieznany wówczas szerszej publiczności koncept teatralny oparty na irlandzkiej muzyce i tańcu, dzięki występowi na Eurowizji szybko zdobył światową popularność. Riverdance koncertuje m.in. w USA, Europie czy Chinach i właśnie świętuje 25-lecie działalności (przerwane pandemią koronawirusa). Każde ich show otrzymuje nazwę od rzeki w Irlandii, a nabór tancerzy jest wciąż otwarty.
Eurowizja 1994: dyskwalifikacja Polski?
W roku 1994 na Eurowizji należało jeszcze śpiewać w języku ojczystym. I choć zasada ta dodawała konkursowi różnorodności, to jednak wg krytyków faworyzowała państwa anglojęzyczne. Nie zmieniło się jedno. Jury nadal ocenia nie występ finałowy, lecz próbę generalną. I właśnie podczas tej próby Edyta Górniak zaczęła śpiewać drugą zwrotkę To nie ja po angielsku.
Po tym incydencie sześć państw zażądało dyskwalifikacji Polski. Jednak aby skargi zostały uwzględnione, musiało by ich być trzynaście. Tak się na szczęście nie stało i Polska wystąpiła podczas koncertu transmitowanego na żywo.
Z występem Edyty Górniak na Eurowizji 1994 związanych jest znacznie więcej ciekawostek, a zebraliśmy je dla Was już rok temu, z okazji 25-lecia uczestnictwa Polski na Eurowizji. Zobaczcie, jeśli jeszcze nie mieliście okazji:
Eurowizja 1994: przebieg głosowania
Eurowizja jest odzwierciedleniem postępu technologicznego, który dokonywał się w radiofonii i telewizji. Rozpoczynała głównie jako konkurs radiowy – bo mało kto w Europie miał w latach pięćdziesiątych telewizor – ale stopniowo wprowadzano różne ulepszenia, z których jedno pojawiło się właśnie w 1994.
Podczas Eurowizji, w której zadebiutowała Polska, po raz pierwszy w historii łączono się z korespondentami nie tylko za pomocą fonii, lecz także wizji. Dopiero po krótkim powitaniu korespondenci podawali punkty.
Zaskakująco, w trzech pierwszych głosowaniach najwyższe noty otrzymały Węgry, zgarniając łącznie 36 punktów! Później ich przewaga zaczęła jednak topnieć i w siódmym z kolei głosowaniu na prowadzenie wysunęła się Irlandia. Polska wskoczyła na drugie miejsce chwilę później, dzięki 10 punktom ze Szwajcarii. Zaraz potem Edyta Górniak dostała pierwszą dwunastkę z Estonii i od tego momentu czołówka była już w zasadzie przesądzona.
Choć Polska zdobyła łącznie 166 punktów, w tym pięć dwunastek (z Austrii, Estonii, Francji, Litwy i Wielkiej Brytanii), to jednak musiała ustąpić pierwszeństwa Irlandii, która z 60-punktową przewagą wygrała po raz trzeci z rzędu. Paul Harrington and Charlie McGettigan nie byli wymieniani wśród faworytów do zwycięstwa, ale ich Rock 'n’ Roll Kids zachwyciło europejskie jury. Tak, rok 1994 był pełen niespodzianek.
Źródło: eurovision.tv, riverdance.com, 25lat.eurowizja.org, Eurovision media guide 1956-2004, fot. Daniel Kruczyński/YouTube