Mijają dwie dekady od pierwszych polskich preselekcji do Konkursu Piosenki Eurowizji. Historyczne eliminacje wygrali Ich Troje, dla których Eurowizja 2003 zakończyła się drugim najlepszym rezultatem Polski w historii. Wspominamy fakty i ciekawostki o Krajowych Eliminacjach w 2003 roku.
Dokładnie 20 lat temu, 25 stycznia 2003 roku, w Warszawie odbyły się pierwsze polskie eliminacje do Konkursu Piosenki Eurowizji. Konkurs przyciągnął wielu uznanych wykonawców, przyniósł sukces na Eurowizji, ale nie ominęły go skandale.
Krajowe Eliminacje 2003: kulisy powstania
W latach 1994-1996 Telewizja Polska bezpośrednio zapraszała wykonawczynie do reprezentowania Polski na Eurowizji. Były to kolejno Edyta Górniak, Justyna Steczkowska i Kasia Kowalska. Kolejni reprezentanci, Anna Maria Jopek (1997) i zespół Sixteen, wygrali głosowanie specjalnej komisji TVP, oceniającej zgłoszone piosenki. Z kolei w latach 1999 i 2001 najpierw powstawała piosenka na Eurowizję, a następnie był do niej dobierany wykonawca – wytypowani zostali odpowiednio Mietek Szcześniak i Andrzej Piaseczny.
Przez kilka lat, a zwłaszcza w 1998 roku, prasa domagała się organizacji publicznych selekcji, tak jak w innych krajach. Po powrocie do udziału w Konkursie Piosenki Eurowizji w 2003 roku, TVP zdecydowała się na ogłoszenie pierwszych w historii Krajowych Eliminacji. Pomysłodawcą konkursu był Marek Sierocki.
Stwierdziliśmy, że nie możemy podejmować takich decyzji w zaciszu gabinetów, by później nie było odpowiedzialności, że tylko jedna czy dwie osoby zdecydowały. Powstał pomysł krajowych eliminacji. Wymyśliłem formułę, koncert z dziesięcioma piosenkami oraz występ gwiazdy wieczoru. Zgłosiły się wówczas naprawdę mocne nazwiska.
Marek Sierocki w wywiadzie dla eurowizja.org, 2018 rok
Eurowizja 2003: kto chciał reprezentować Polskę?
W wyznaczonym terminie Telewizja Polska otrzymała 43 piosenki, z których 15 dostało się do finału preselekcji. Za wybór była odpowiedzialna 6-osobowa komisja. Po ogłoszeniu stawki w dniu 20 listopada 2002 roku okazało się, że Georgina Tarasiuk nie ma ukończonych regulaminowych 16 lat. Jej utwór Pierwszy raz został więc zdyskwalifikowany. Pozostała czternastka wykonawców wystąpiła w porządku alfabetycznym, mając przypisane kolejne litery od A do N, które należało wpisać w treść wiadomości SMS.
W konkursowej stawce znaleźli się Jan Benedek – były gitarzysta T.Love, Ocean Front – grupa Marka Kościkiewicza, twórcy De Mono czy też kultowe zespoły IRA oraz Varius Manx. Wokalistką drugiej grupy była wówczas Monika Kuszyńska – będzie ona reprezentantką Polski na Eurowizji 2015. Do preselekcji zakwalifikowali się także bracia Cugowscy, Magda Femme – była wokalistka Ich Troje (do 2001 roku) oraz Krzysztof Antkowiak – były partner i współpracownik Edyty Górniak.
Stawkę dopełnili Zdobywcy Pewnych Oscarów i Gosia Orczyk, jak i popularny wówczas zespół Ha-Dwa-O oraz Jacek Stachurski – powrócą oni do preselekcji w odpowiednio 2006 i 2009 roku. Najmocniejszymi kandydaturami według mediów były przede wszystkim zespoły Ich Troje, Wilki i Blue Café. Wokalistką ostatniego z nich była wtedy Tatiana Okupnik.
Ich Troje wybrani na Eurowizję – wyniki i kontrowersje
Krajowe Eliminacje do Konkursu Piosenki Eurowizji 2003 odbyły się w studio 5 siedziby TVP przy ul. Woronicza 17 w Warszawie. 25 stycznia o 20:05 poprowadził je Artur Orzech. Koncert otworzyła Edyta Górniak swoim utworem Impossible, a gościnny recital zapewnił zespół Bajm. Kolejność startowa uczestników była następująca:
- Adieu i Krzysztof Antkowiak – Time
- Benedek – Here comes your time
- Blue Café – You may be in love
- Bracia Cugowscy – Missing every moment
- Magda Femme i Spotlight – I believe in you
- Gosia Orczyk – Remember
- Ha-Dwa-O – Tylko bądź
- Ich Troje – Keine Grenzen – Żadnych granic
- IRA – Femme fatale
- Ocean Front – Zakochany
- Stachursky – Tam gdzie ty
- Varius Manx – Sonny
- Wilki – Here I am
- Zdobywcy Pewnych Oscarów – Pia
Pod koniec transmisji Artur Orzech ogłosił, że najwięcej spośród prawie 35 tysięcy głosów zebrała grupa Ich Troje za trójjęzyczny utwór Keine Grenzen – Żadnych granic. Drugie miejsce zajęli Wilki, a trzecie – Blue Café. W rzeczywistości podane przez niego wyniki wyznaczono jednak z 27 tysięcy głosów. Następnego dnia okazało się, że ogromna widownia Krajowych Eliminacji (prawie 7,3 mln widzów / 48% udziału na rynku) oddała aż przeszło 300 tysięcy głosów. SMS spływały na serwery jeszcze długo, a po ostatecznej korekcie wyników przewaga Ich Troje nad Wilkami zmalała z ok. 11,6 do jedynie ok. 2,6 pp.
Wywołało to kontrowersje i zarzuty o sfałszowanie wyników na rzecz zespołu Michała Wiśniewskiego. Trzecie miejsce nie zmieniło się, polepszając jednak wynik o 3,9% głosów, a pełna klasyfikacja pozostała nieznana. Według pogłosek, kolejne miejsca zajęli Varius Manx (czwarte), Bracia Cugowscy (piąte) i Ha-Dwa-O (szóste).
Eurowizja 2003: sukces Polski
Po wygranych polskich preselekcjach Ich Troje ściągnęli na siebie kolejne kontrowersje, startując w eliminacjach w Niemczech. Finał narodowy zza Odry transmitowała nawet Telewizja Polska. Zespół z utworem Liebe macht Spaß zajął szóste miejsce, odpadając w pierwszej rundzie głosowania. Michał Wiśniewski tłumaczył ten występ chęcią promocji w Niemczech, celem zdobycia 12 punktów od kraju w finale Eurowizji. Promocja polskiej propozycji odbyła się zresztą na niespotykaną dotąd skalę. Ich Troje odwiedzili wiele krajów, a ich przygotowania do Eurowizji relacjonowały także media komercyjne, m.in. stacja TVN na antenie programu Jestem jaki jestem.
Do Rygi polska delegacja nie leciała w roli faworytów bukmacherów, jednak podczas prób szanse na sukces zdawały się rosnąć. Komentator BBC, Terry Wogan, sugerował, że Polska może być kolejnym z rzędu bałtyckim zwycięzcą (poprzednie dwie edycje wygrały Estonia i Łotwa). Choć ze względu na regulamin podczas występu nie udało się wypuścić białych gołębi, Polacy jako jedyni ze stawki uzyskali zgodę na wykorzystanie podestu dla prowadzących. Na scenie Ich Troje w roli chórzystki towarzyszyła Kasia Cerekwicka, która w 2006 roku zremisuje z zespołem w polskich eliminacjach.
Ostatecznie Polska zdobyła wyczekiwane 12 punktów od Niemiec i z wynikiem 90 punktów zajęła siódme miejsce. To nadal drugi najlepszy wynik naszego kraju w historii startów. Po konkursie Ich Troje szczególnie rozczarowani byli brakiem punktów od Rosji. Eurowizyjną przygodę podsumowali w programie Jestem jaki jestem. W odcinku gościnnie wystąpili Brotherhood of Man, zwycięzcy Eurowizji 1976 z hitem Save your kisses for me.
Więcej materiałów o historii Polski w Konkursie Piosenki Eurowizji przeczytacie w zakładce 25 lat, przygotowanej z okazji 25-lecia debiutu TVP na Eurowizji w 2019 roku.