Za nami finał tegorocznej edycji Festivali i Këngës. Spośród piętnastu propozycji jurorzy i widzowie wyselekcjonowali utwór, który będzie reprezentować Albanię podczas 69. Konkursu Piosenki Eurowizji. Do Bazylei poleci duet! Co wiemy o tym wyborze? Czy Eurowizja 2025 zakończy się sukcesem kraju?
Czterodniowy festiwal zakończył się wyborem reprezentacji Albanii. O następcy Besy tym razem zdecydowało zarówno jury, jak i publika. Nie zabrakło charakterystycznego, albańskiego chaosu.
Za nami Festivali i Këngës
Po dwóch koncertach półfinałowych odbyła się Noc Nostalgii, podczas której jury ogłosiło listę piętnastu finalistów festiwalu. 22 grudnia wykonawcy zaprezentowali się ponownie, a głosy oddało siedmioosobowe jury ekspertów wraz z publicznością (głosowanie SMS w Albanii i krajach sąsiednich oraz głosowanie online dla diaspory).
Wspólne głosy przesądziły o pierwszym miejscu i bilecie na Eurowizję 2025 dla duetu Shkodra Elektronike i numeru Zjerm. Para minimalnie wygrała w rankingu jury i zdobyła najwięcej SMS. Drugie miejsce zajęła faworytka diaspory – gwiazda pop Elvana Gjata, a trzecie – Alis. Nagroda Krytyków powędrowała do Shkodra Elektronike, natomiast najlepszy tekst zdaniem jury posiada utwór Vesy Smolicy.
Dokładne wyniki FiK (jury + diaspora + SMS):
- Shkodra Elektronike – Zjerm – 143 pkt (78 + 23 + 42)
- Elvana Gjata – Karnaval – 135 pkt (74 + 42 + 19)
- Alis – Mjegull – 59 pkt (52 + 1 + 6)
- Vesa Smolica – Lutem – 54 pkt (51 + 0 + 3)
- Lorenc Hasrama – Frymë – 41 pkt (36 + 1 + 4)
- Djemtë E Detit – Larg – 37 pkt (35 + 0 + 2)
- Ardit Çuni – Amane – 26 pkt (22 + 2 + 2)
- Orgesa Zaimi – I Parë – 20 pkt (20 + 0 + 1)
- Jet – Gjallë – 11 pkt (10 + 0 + 1)
- Gjergj Kaçinari – Larg Jetës Pa Ty – 11 pkt (11 + 0 + 0)
- Algert Sala – Bosh – 7 pkt (7 + 0 + 0)
- Mal – Antihero – 5 pkt (4 + 1 + 0)
- Kejsi Jazxhi – Kur Bota Hesht – 5 pkt (5 + 0 + 0)
- Nita Latifi – Zemrës – 1 pkt (1 + 0 + 0)
- Stine – E Kishim Nis – 0 pkt (0 + 0 + 0)
Eurowizja 2025: kim są reprezentanci Albanii?
Duet Shkodra Elektronike tworzą wokalistka Beatriçe Gjergjijj i producent Kolë Laca. Oboje pochodzą z miasta Szkodra w północnej Albanii, ale jak wielu ich rodaków – dorastali jako imigranci we Włoszech. Wspólną działalność rozpoczęli kilka lat temu, a zimą 2022 roku ukazała się ich debiutancka EP-ka Turtulleshë. Jak mówią, ich twórczość stanowi elektroniczną reinterpretację tradycyjnych brzmień z rodzinnych stron. Eurowizyjny numer Zjerm powstał w północnoalbańskim dialekcie i oznacza Ogień.
FiK 63 – o festiwalu
Konkurs powstał w latach 60. i był największym świętem muzycznym w komunistycznej Albanii. Festiwal wypromował legendy lokalnej sceny artystycznej, ale nie umykał kontrowersjom. W 1972 roku reżim Envera Hoxhy uznał stawkę FiK za zbyt zachodnią i doprowadził do morderstwa niektórych organizatorów za rzekome deprawowanie młodzieży. Po upadku komunizmu przez festiwal przetoczył się szereg skandali korupcyjnych, a od edycji z grudnia 2003 roku jego finał stał się preselekcjami do Eurowizji.
Tegoroczny, 63. festiwal telewizji RTSH nadzorowała jako dyrektorka artystyczna Elhaida Dani. Zwyciężczyni włoskiej odsłony The Voice wygrała FiK i pojechała na Eurowizję dziesięć lat temu. W tirańskim Pałacu Kongresowym cztery wieczory poprowadzili Enkel Demi i Ornela Bregu. Nie zabrakło tradycyjnego chaosu i opóźnień, a do walki o zwycięstwo przystąpiło 30 wykonawców. Gośćmi specjalnymi byli Slimane (Eurowizja 2024, Francja), raperzy Noizy i MC Kresha, oraz folkowa grupa taneczna K’cimi i Tropojës.
Podczas ogłoszenia finalistów doszło do kłopotów technicznych i prowadzący omyłkowo ogłosili awans odrzuconego wokalisty. Ostatecznie, siedząca na widowni przewodnicząca komisji odczytała listę finalistów ze swojego tabletu, prawdopodobnie zdradzając klasyfikację po podliczeniu głosów. W finale głosowanie miało być podzielone w stosunku 50:50 między jury i widzów, przy czym publiczność miała oddać połowę swojej puli przez ankietę online dla diaspory, a połowę przez SMS.
Po ogłoszeniu punktacji okazało się, że ostatecznie eksperci przyznali 73% not, diaspora – 14%, a lokalni widzowie – 13%. Zapewne organizatorom chodziło o to, by masowe głosowanie na faworytów nie miało zbyt dużej wagi: zwycięzcy obu ankiet otrzymali po 42 punkty, a maksymalny możliwy wynik w rankingu jury wynosił 84 punkty. Tym samym, w razie wygranej w obu głosowaniach widzów nie dało się otrzymać więcej punktów niż od jury. Gdyby przeliczyć punktację na poprawną proporcję 50:25:25, do zmiany zwycięzcy by nie doszło.
Eurowizja 2025 – co, gdzie, kiedy
69. Konkurs Piosenki Eurowizji odbędzie się w Bazylei po zwycięstwie Nemo z utworem The Code. Kraj zwyciężył po raz trzeci, po wygranych Lys Assii (1956) i Celine Dion (1988). Slogan będzie brzmiał United By Music – hasło Eurowizji 2023 pozostało z nami na stałe. Udział weźmie 38 państw.
Po dwuletniej przerwie powraca Czarnogóra, a Cypr jako pierwszy ujawnił już swojego reprezentanta. Reprezentanta Polski wybiorą telewidzowie podczas publicznych preselekcji 14 lutego, a pełny kalendarz nadchodzącego sezonu jest dostępny TUTAJ.
