Eurowizja 2022 za nami. Emocje opadły, więc to czas, by na chłodno podsumować wyniki Eurowizji 2022 i zestawić je z rezultatami z poprzednich lat. Po wygranej Ukrainy sprawdźmy, jak wygląda aktualna klasyfikacja konkursu wszystkich edycji – zarówno od początku istnienia Eurowizji, jak i od momentu wprowadzenia półfinału w 2004 roku. Odpowiedzmy tym samym na pytanie, który kraj jest najlepszy w historii Konkursu Piosenki Eurowizji?
Eurowizja – klasyfikacja: jak powstał ranking?
Spójrzmy raz jeszcze na szczegółowe reguły powstawania rankingu.
Uwzględniłem wszystkie obecnie istniejące kraje (łącznie 50 państw), które co najmniej raz wystąpiły na Eurowizji w latach 1956-2022
Punkty zdobyte na Eurowizji przez Serbię i Czarnogórę oraz Jugosławię zostały „odziedziczone” przez państwa powstałe po ich rozpadzie. Jak pamiętamy, Serbia i Czarnogóra pojawiła się w konkursie dwukrotnie jako jedno państwo, zanim oficjalnie rozpadła się w czerwcu 2006 roku. Jugosławia z kolei uczestniczyła aż 27 razy w latach 1961-1992 reprezentowana przez nadawców z Chorwacji, Serbii, Słowenii, Bośni i Hercegowiny oraz Czarnogóry. Wszystkie punkty zdobyte przez Jugosławię oraz Serbię i Czarnogórę powędrowały więc do nadawców obecnie istniejących krajów, którzy wówczas wysłali piosenki w ich barwach.
Każda edycja od 1956 roku do 2022 roku oceniana jest w sześciu kategoriach:
- System pozycjonalny, czyli punktacja 0-100 utworzona na podstawie liczby procent pokonanych państw
- Klasyczny system eurowizyjny, czyli punkty w skali 1-8, 10 i 12 punktów
- System eksponencjalny, czyli metoda głosowania jury na Eurowizji, tj. 12,00; 9,92; 8,21 itd.
- System 1, 3 i 5 punktów dla czołowej trójki
- System 1-5 punktów dla czołowej piątki
- Liczba zwycięstw w przeliczeniu na liczbę startów (bonus)
Co więcej, zastosowałem również następujące zasady:
- Wszystkie remisy punktowe dla wszystkich miejsc zostały rozstrzygnięte dla każdej edycji, tak aby tylko jeden kraj zajmował dane miejsce:
a) w latach 1956-2002 w przypadku remisu decyduje liczba najwyższych ocen, następnie kolejność startowa,
b) w latach 2003-2007 w przypadku remisu decyduje liczba otrzymanych ocen, następnie liczba najwyższych ocen i dopiero kolejność startowa.
- Wszystkie etapy konkursu zostały uwzględnione w powyższych rankingach, zarówno półfinały, jak i rundy eliminacyjne w 1993 i 1996 roku.
- Dla opracowania danych z pierwszej edycji konkursu wykorzystałem nieoficjalne wyniki zaprezentowane w książce Complete and Independent Guide to the Eurovision Song Contest autorstwa Simona Barclay’a.
- Kontrowersyjny remis w 1969 roku, w którym Grand Prix otrzymały aż cztery kraje, również został rozstrzygnięty na podstawie liczby najwyższych otrzymanych ocen. W konsekwencji pierwsze miejsce zdobyła Holandia, drugie Wielka Brytania, trzecie Francja, a czwarte Hiszpania.
Eurowizja – najlepszy kraj pod względem zwycięstw
Czym by było podsumowanie historii konkursu bez uwzględnienia, kto wypadł najlepiej, biorąc pod uwagę procent zwycięstw w stosunku do liczby startów. W końcu w myśl zasady the winner takes it all, to właśnie wygrana na Eurowizji liczy się najbardziej. W poniższym rankingu w przypadku remisu decyduje liczba zwycięstw, następnie liczba drugich miejsc, potem trzecich i tak dalej aż do całkowitego rozstrzygnięcia remisu.
Niesamowity lider!
- Po tegorocznym zwycięstwie to właśnie Ukraina prowadzi w rankingu. Na zaledwie siedemnaście startów, kraj ten wygrał aż trzy razy!
- Ku zdziwieniu wielu fanów konkursu to właśnie maleńki Luksemburg uzyskał drugą najlepszą średnią wygranych za aż pięć zwycięstw na 37 startów.
- Choć wielu fanów wskazuje Irlandię, która faktycznie wygrała konkurs najwięcej razy, to mimo wszystko „zielona wyspa” wypada minimalnie słabiej w rankingu średniej, zdobywając siedem wygranych na 55 startów, co daje dopiero trzecie miejsce.
A gdzie jest Szwecja i inne giganty?
- Dopiero czwarta pozycja należy do Szwecji, która może się pochwalić drugim najlepszym wynikiem – sześć zwycięstw zdobytych jednak podczas aż 61 startów, co wyrzuca Szwedów poza podium rankingu.
- Piąty jest Izrael, który wygrał aż cztery razy podczas 45 startów, czyli Eurowizja ląduje do Izraela średnio co dziesięć edycji.
- Gospodarze Eurowizji 2021, czyli Holandia na szóstym miejscu mogą się pochwalić aż pięcioma wygranymi na 62 starty, czyli wygrywali średnio co dwanaście edycji.
- Wysoko, bo na siódmym miejscu Azerbejdżan, który wygrał już za czwartym podejściem, co można uznać za imponujący wynik.
- Na ósme miejsce, aż o sześć pozycji awansowali tegoroczni gospodarze, czyli Włochy z trzema wygranymi na koncie.
- Wielka Brytania i Francja remisują na dziewiątym miejscu z czterema zwycięstwami na koncie (przypominam, że remis w 1969 roku został w mojej klasyfikacji rozstrzygnięty). Mimo wszystko z pojedynku zwycięsko wychodzi Wielka Brytania, gdyż ta uplasowała się na drugiej pozycji aż 17 razy, deklasując w tym względzie wszystkich.
A co z Polską i resztą państw?
- Jak wiemy, Polska nie miała okazji wygrać jeszcze konkursu piosenki Eurowizji. Dzięki Edycie Górniak zdobyliśmy jednak zaszczytne drugie miejsce i to podczas debiutu w 1994 roku, co czyni nas najlepszym debiutantem w historii konkursu (Serbia miała okazję pojawiać się w barwach Jugosławii i federacji Serbii i Czarnogóry, zanim wygrała jako niepodległe państwo w 2007 roku).
- Drugie miejsce stawia nas więc na 32. miejscu w klasyfikacji między Bułgarią i Cyprem.
- Co ciekawe, tylko 27 państw spośród 50 wygrało konkurs choć raz. Tym samym ze zwycięstwa na Eurowizji cieszyło się 54% wszystkich uczestniczących krajów.
Eurowizja – najlepszy kraj w historii (tabela wszechczasów 1956-2022)
Pora na wielkie podsumowanie i odpowiedź na pytanie, kto jest najlepszy. Dla każdej z sześciu kategorii wyciągnąłem średnią arytmetyczną, dzieląc liczbę zdobytych punktów przez liczbę startów (wliczając etapy eliminacyjne z 1993 i 1996 roku). Kategorie zostały uszeregowane od najbardziej szczegółowego rankingu (0-100) do najmniej dokładnego (średnia zwycięstw).
Kto jest najlepszy?
- Ukraina jest najlepszym krajem w historii Konkursu Piosenki Eurowizji! Nasi wschodni sąsiedzi z fantastyczną średnią 1,00 to jedyny kraj, który znalazł się na ścisłym podium wszystkich rankingów, zdobywając komplet pierwszych miejsc we wszystkich kategoriach. To imponujący rezultat, biorąc pod uwagę fakt, iż Ukraińcy pojawili się na Eurowizji dopiero w 2003 roku. Do tej pory zawsze awansowali do finału, uzyskując aż trzy zwycięstwa na 17 startów w konkursie.
- Drugie miejsce przypada dla Wielkiej Brytanii. Kraj ten był drugi w czterech z sześciu kategorii, zajmując wysokie, piąte miejsce w klasyfikacji 0-100, ale dopiero dziewiąte w rankingu zwycięstw (cztery zwycięstwa nie licząc remisu z 1969 roku). Można to tłumaczyć faktem, iż w pierwszym rankingu negatywny wpływ na wynik mają ostatnie miejsca, a tych Brytyjczycy mieli kilka ostatnimi laty. W pozostałych rankingach nacisk kładzie się na najwyższe pozycje, co zdecydowanie pomogło Wielkiej Brytanii uzyskać doskonałą średnią 3,67.
- Podium zamyka Rosja. Zdobyła aż trzy trzecie miejsca i dwa czwarte. Co ciekawe, kraj ten debiutował razem z Polską w 1994 roku, uczestnicząc tylko 24 razy. Niestety najsłabiej Rosjanie wypadli w rankingu zwycięstw, w którym zdobyli dopiero 15. lokatę.
Tuż za podium…
- Szwecja jest czwarta. Najlepiej wypadła w rankingu zwycięstw – czwarta lokata. Wysoko także w systemie eksponencjalnym i TOP 10 – piąte miejsce.
- Piąta lokata należy do Włoch. Italia najlepiej wypadła w rankingu pierwszej dziesiątki rankingu eskponencjalnym, gdzie zajęła zaszczytne trzecie miejsce. Wysoka pozycja także w rankingu zwycięstw – ósma lokata za sprawą ubiegłorocznej wygranej.
Kto jeszcze zagościł w pierwszej dziesiątce?
- Francja znalazła się na szóstym miejscu. Najgorzej wypadła rankingu zwycięstw – dziesiąte miejsce, a najlepiej w rankingu pierwszej piątki – czwarta pozycja. W pozostałych rankingach była głównie na szóstym miejscu.
- Rekordzista zwycięstw, czyli Irlandia na siódmym miejscu. Najlepiej wypadła w zestawieniu zwycięstw rzecz jasna – trzecie miejsce (przypominam, że uwzględniałem średnią, a nie samą liczbę wygranych), zdobyła też wysoką pozycję w rankingu pierwszej trójki – czwarte miejsce.
- Ósma lokata przypada Azerbejdżanowi, który najlepiej wypadł w zestawieniu 0-100 – drugie miejsce. Co ciekawe, kraj ten zadebiutował dopiero w 2008 roku.
- Na dziewiątym miejscu nieobecny Luksemburg. Mamy tutaj bardzo duże rozbieżności w kwestii zdobytych miejsc od 20. miejsca w rankingu 0-100 do drugiej pozycji w rankingu zwycięstw (pięć wygranych na 37 startów).
- Pierwszą dziesiątkę zamyka zaś Izrael. Najlepiej wypadł w rankingu zwycięstw (aż cztery wygrane na 43 starty), a najsłabiej w klasyfikacji 0-100, gdzie zdobył 14. pozycję.
Kto najsłabszy?
- Najsłabszym krajem okazała się Andora, która jako jedyna nigdy nie awansowała do finału. Najlepiej poradziła sobie w systemie 0-100, gdzie pokonała aż trzy kraje.
- W najsłabszej dziesiątce znalazły się jeszcze San Marino, Maroko, Słowacja, Macedonia Północna, Białoruś, Czechy, Litwa, Gruzja i Czarnogóra. Mimo wszystko Gruzja stosunkowo dobrze poradziła sobie w rankingu 0-100, w którym zdobyła 35. miejsce.
Jak sobie radzi Polska?
- W połączonym rankingu Polska uplasowała się na 35. miejscu na 50 państw.
- Udało nam się pokonać między innymi Portugalię czy Finlandię, czyli dwa kraje ze zwycięstwem na koncie.
- Najlepiej wypadliśmy w rankingu czołowej trójki – 30. miejsce, a najsłabiej w systemie eksponencjalnym i czołowej dziesiątce – 39. miejsce.
Regionalni zwycięzcy
- Najlepszym krajem Wielkiej Piątki została Wielka Brytania (drugie miejsce), następnie Włochy (piąte miejsce), Francja (szóste miejsce), Niemcy (14. miejsce). Najsłabsza jest zaś Hiszpania – 18. miejsce.
- Najlepszym krajem skandynawskim jest oczywiście Szwecja (czwarte miejsce). Następnie Dania (dopiero 12. miejsce), Norwegia (19. miejsce), Islandia (30. miejsce). Najsłabiej radzi sobie Finlandia (37. miejsce).
- Wśród państw byłego Związku Radzieckiego prowadzi oczywiście Ukraina (lider rankingu), Rosja jest druga (trzecie miejsce), następnie Azerbejdżan (ósme miejsce), potem Estonia (dopiero 21. miejsce), Armenia (25. miejsce), Łotwa (27. miejsce), Mołdawia (32. miejsce), Litwa (42. miejsce) i Gruzja (44. miejsce). Najsłabsza jest zaś Białoruś (45. miejsce).
- Spośród państw byłej Jugosławii, które odziedziczyły punkty po tym nieistniejącym już kraju, prowadzi Serbia (13. miejsce), następnie Chorwacja (24. miejsce), Bośnia i Hercegowina (34. miejsce), Słowenia (40. miejsce), Czarnogóra (41. miejsce), a najsłabsza jest Macedonia Północna na dopiero 46. miejscu.
- W grupie państw nieeuropejskich prym wiedzie Azerbejdżan (ósme miejsce), następnie Izrael (10. miejsce), Australia (15. miejsce), Turcja (23. miejsce), Armenia (25. miejsce), Cypr (33. miejsce), Gruzja (44. miejsce). Najsłabsze jest zaś Maroko (48. miejsce).
Inne ciekawostki
- Ukraina została najlepszym krajem Eurowizji i jedynym krajem, który jest w czołówce wszystkich rankingów.
- Tylko sześć państw, a mianowicie Ukraina, Wielka Brytania, Azerbejdżan, Szwecja, Włochy i Francja znalazły się w pierwszej dziesiątce wszystkich rankingów.
- Armenia na 25. miejscu, choć zdobyła siódme miejsce w rankingu 0-100, co czyni ją najniżej sklasyfikowanym krajem, który zdobył choć jedną pozycję w pierwszej dziesiątce.
- Włochy na piątym miejscu są najlepszym krajem, który debiutował w pierwszej historycznej edycji w 1956 roku, następnie Francja (szóste miejsce), Luksemburg (dziewiąte miejsce), Niemcy (14. miejsce), Holandia (16. miejsce), Szwajcaria (17. miejsce). Najsłabiej zaś wypada Belgia, która jest na dopiero 29. miejscu.
Eurowizja – klasyfikacja od wprowadzenia półfinału
Sprawdźmy zatem, kto okazał się najlepszy w najnowszej historii Eurowizji. Oceniamy ją od przełomowej pod wieloma względami Eurowizji 2004 w Stambule. Ta rozbudowała konkurs do aż dwóch etapów, umożliwiając tym samym udział prawie całej Europie, czyli średnio 40. państwom każdego roku.
Każda edycja od 2004 roku do 2022 roku oceniana jest również w sześciu kategoriach
- System pozycjonalny, czyli punktacja 0-100 utworzona na podstawie liczby procent pokonanych państw
- Klasyczny system eurowizyjny, czyli punkty w skali 1-8, 10 i 12 punktów
- System eksponencjalny, czyli metoda głosowania jury na Eurowizji, tj. 12,00; 9,92; 8,21 itd.
- System 1, 3 i 5 punktów dla czołowej trójki
- System 1-5 punktów dla czołowej piątki
- Liczba zwycięstw w przeliczeniu na liczbę startów (bonus)
A kto jest najlepszy w kwestii zwycięstw?
Zanim poznamy zwycięzcę w tym okresie, sprawdźmy kto okazał się najlepszy pod względem liczby zwycięstw w przeliczeniu na liczbę startów, czyli w ostatniej, szóstej kategorii. Od 2004 roku odbyło się łącznie 18 edycji, w których uczestniczyło średnio 40 państw. Od 2008 roku konkurs podzielono na dwa półfinały, co umożliwiło udział nawet 43 krajom.
Ukraina i Szwecja najlepsze!
- Pierwsze miejsce przypada Ukrainie, która wygrała aż trzy razy w 2004 (za drugim podejściem), w 2016 i oczywiście w tym roku. Jak na zaledwie 17 startów w konkursie to prawdziwie imponujący wynik.
- Druga jest Szwecja, dwie wygrane w 2012 i 2015 roku na komplet 18 startów.
- Podium zamykają zaś Włochy, które awansowały aż o 12 miejsc po ubiegłorocznym zwycięstwie. Azerbejdżan jest czwarty z jednym zwycięstwem (na cztery podejścia) i po jednym miejscu z czołowej piątki, co też zadecydowało o zwycięstwie nad Austrią i Serbią, które są kolejno na piątym i szóstym miejscu.
Kto jeszcze wygrał konkurs w latach 2004-2022?
- Rosja na 7. miejscu, a Portugalia na 8. Oba kraje z jednym zwycięstwem na koncie.
- W przypadku Holandii (dziewiąte miejsce), Grecji (dziesiąte miejsce) i Norwegii (jedenaste miejsce) uwzględniam liczbę drugich miejsc. Holendrzy zdobyli drugie miejsce w 2014, Grecy mieli za to dwa trzecie miejsca, Norwegowie poza zwycięstwem najwyżej byli na czwartym miejscu w 2013 roku. Mieli jednak lepszy bilans pozostałych miejsc w pierwszej dziesiątce niż reszta państw, co zdecydowało o ich pozycji w rankingu.
- Najsłabiej wśród zwycięzców wypada Finlandia, której drugim najlepszym miejscem poza wygraną w 2006 roku, jest 6. miejsce zdobyte w zeszłym roku.
A jak wypadają państwa, które nie wygrały w latach 2004-2022?
- Turcja, Bułgaria, Australia, Cypr, Malta i Islandia mają na koncie po jednej drugiej pozycji, a ich kolejność ustaliłem na podstawie liczby zwycięstw w stosunku do liczby startów, jak i pozostałych wyników w pierwszej dziesiątce.
- Polska uplasowała się na dopiero 40. miejscu. Nasz najlepszy wynik w tym okresie to ósme miejsce Michała Szpaka w 2016 roku.
- Co ciekawe, tylko 15 państw spośród 48 uczestników w latach 2004-2022 wygrało konkurs choć raz, co daje tylko 31% wszystkich uczestniczących w tym okresie krajów.
Eurowizja po wprowadzeniu półfinałów
Po wyciągnięciu średniej arytmetycznej dla wszystkich sześciu kategorii wyliczamy średnią miejsc w latach 2004-2022 dla wszystkich 48 krajów, które uczestniczyły w tym okresie. W przypadku remisu decyduje liczba najwyższych pozycji. Pora więc poznać najlepszy kraj od czasu wprowadzenia półfinału.
Kto jest najlepszy w latach 2004-2022?
- Włochy zostają najlepszym państwem Eurowizji w latach 2004-2022! Kraj ten wygrał aż w trzech kategoriach. Najsłabiej Italia wypadła w rankingu zwycięstw – trzecie miejsce. Wygrali bowiem tylko raz w 2021 roku.
- Drugie miejsce przypada Ukrainie, która zdobyła dopiero czwartą pozycję za ranking 0-100. Na wynik z pewnością wpływ miały niskie miejsca zdobyte w latach 2005 i 2017, gdy Ukraina organizowała konkurs.
- Podium zamyka Rosja, która zdobyła aż pięć miejsc na podium, a dopiero siódme miejsce za średnią liczbę zwycięstw.
Kto przegapił podium o włos
- Szwecja jest tuż za podium na czwartym miejscu. Najlepiej Szwedzi wypadli w rankingu zwycięstw – dwie wygrane w 2012 i 2015 roku.
- Azerbejdżan znalazł się na piątym miejscu, zdobywając lokatę w pierwszej dziesiątce wszystkich rankingów. Najlepiej jednak poradził sobie w rankingu zwycięstw – czwarte miejsce.
Kto jeszcze zmieścił się w pierwszej dziesiątce?
- Turcja znalazła się na szóstym miejscu. Tutaj tendencja jest z kolei odwrotna. Turcja spada bowiem z trzeciej pozycji w rankingu 0-100 na 17. w zestawieniu średniej zwycięstw.
- Serbia na siódmej lokacie, również w pierwszej dziesiątce wszystkich rankingów. Co ciekawe, zdobyte przez Serbię miejsca w rankingach rosną progresywnie od dziesiątej pozycji w najbardziej szczegółowym rankingu 0-100 do szóstego miejsca w rankingu zwycięstw.
- Ósma lokata należy do Grecji. Ta najlepiej wypadła w rankingu eksponencjalnym i pierwszej dziesiątki.
- Na dziewiątym miejscu Australia, która uzyskała bardzo wyrównane wyniki, głównie ósme i dziewiąte miejsca, ale dopiero 16. w rankingu wygranych.
- Pierwszą dziesiątkę zamyka zaś Norwegia. Ta najsłabiej poradziła sobie w rankingu czołowej piątki. Większych rozbieżności jednak nie ma.
Kto wypadł najgorzej od wprowadzenia półfinału?
- Najsłabszym krajem okazało się Monako, które wraz z Andorą i Słowacją nigdy nie awansowało do finału w latach 2004-2022.
- W najsłabszej dziesiątce, znalazły się jeszcze Gruzja, Macedonia Północna, Czarnogóra, Irlandia, Chorwacja, Słowenia i San Marino.
Jak sobie radzi Polska?
- W połączonym rankingu Polska uplasowała się na 38. miejscu na 48 państw.
- Udało nam się jednak pokonać między innymi Irlandię czy Chorwację.
- Najlepiej wypadliśmy w rankingu 0-100 – 26. miejsce, a najsłabiej w rankingu skali w eurowizyjnej, czyli 1-8,10 i 12 pkt. – 42. miejsce.
Regionalni zwycięzcy
- Najlepszym krajem Wielkiej Piątki w latach 2004-2022 są Włochy (lider rankingu i jedyny kraj w czołowej dziesiątce), następnie Niemcy (dopiero 18. miejsce), Francja (24. miejsce), Wielka Brytania (28. miejsce). Najsłabsza jest Hiszpania – 31. miejsce.
- Najlepszym krajem skandynawskim jest Szwecja (czwarte miejsce). Następnie Norwegia (10. miejsce), Dania (11. miejsce), Islandia (20. miejsce). Najsłabiej radzi sobie Finlandia (25. miejsce).
- Wśród państw byłego Związku Radzieckiego prowadzi oczywiście Ukraina (drugie miejsce), druga jest Rosja (trzecie miejsce), Azerbejdżan (piąte miejsce), Armenia (19. miejsce), Mołdawia (22. miejsce), następnie Estonia (dopiero 33. miejsce), Litwa (34. miejsce), Łotwa (35. miejsce), Białoruś (37. miejsce), Najsłabsza jest zaś Gruzja (39. miejsce).
- Spośród państw byłej Jugosławii, które odziedziczyły punkty po nieistniejącej już federacji Serbii i Czarnogóry (2004-2005) prowadzi Serbia (wysokie siódme miejsce), następnie Bośnia i Hercegowina (15. miejsce), Macedonia Północna (dopiero 40. miejsce). Nisko również Czarnogóra (41. miejsce), Chorwacja (43. miejsce), a najsłabiej wypada Słowenia (44. miejsce).
- W grupie państw nieeuropejskich najlepszy jest po raz kolejny Azerbejdżan (piąte miejsce), następnie Turcja (szóste miejsce), Australia (dziewiąte miejsce), Izrael (17. miejsce), Armenia (19. miejsce), Cypr (23. miejsce). Najsłabsza jest zaś Gruzja (39. miejsce).
Co ciekawe…
- Włochy są najlepszym krajem Eurowizji w latach 2004-2022 przy średniej liczbie 40 uczestniczących państw, wygrywając aż trzy z sześciu kategorii.
- Tylko siedem państw, a mianowicie Włochy, Rosja, Ukraina, Azerbejdżan, Szwecja, Serbia i Grecja znalazły się w pierwszej dziesiątce wszystkich rankingów.
- Spośród państw, które pojawiły się we wszystkich 18. edycjach w latach 2004-2022 najlepsza jest Szwecja (czwarte miejsce), potem Grecja (ósme miejsce) i Norwegia (dziesiąte miejsce). Najsłabiej zaś wypada Słowenia na dopiero 44. miejscu.
Źródła: www.eurovision.tv; Simon Barclay: Eurovision Song Contest – The Complete & Independent Guide 2010. Silverthorn Press, p. 24; www.senojflags.com; opracowania własne.
