Od wygranej Conchity Wurst podczas 59. edycji Konkursu Piosenki Eurowizji w Kopenhadze minęło już prawie siedem lat. Jak doszło do wyboru tej propozycji? Jakie emocje zwycięski utwór austriackiego drag queen Rise Like a Phoenix wzbudzał kiedyś, a jakie wzbudza dziś? Co oznacza w szeroko pojętej kulturze masowej w Austrii? Co wygrana Conchity wniosła do historii konkursu i w jaki sposób zapisała się na kartach historii?
Thomas Neuwirth znacząco zapisał się na kartach eurowizyjnej historii. Większość niedzielnych widzów zapytanych o pierwsze skojarzenia z Eurowizją z pewnością wskazałaby Conchitę Wurst. Niewątpliwie trudno o bardziej charakterystyczny i kontrowersyjny występ, który odniósłby sukces tej rangi. Warto bliżej przyjrzeć się fenomenowi Austriaka i jego podniosłej balladzie, która zgarnęła statuetkę w 2014 roku.
Droga Conchity na eurowizyjną scenę
Thomas Neuwirth urodził się 6 listopada 1988 w austriackim Gmunden. Wychowywał się i dorastał na terenach wiejskich w Styrii. W wieku czternastu lat wyjechał do Grazu, gdzie do 2011 roku studiował modę na Graz School of Fashion. Po zakończeniu edukacji przeprowadził się do Wiednia. W 2011 stworzył sceniczne alter ego, które nazwał Conchita Wurst. Z nowym wizerunkiem, przedstawiającym kobietę z brodą, zadebiutował w pierwszej edycji talent show Die große Chance. W listopadzie tego roku Thomas wydał debiutancki singel Unbreakable, który dotarł do 32. miejsca austriackiej listy przebojów. Pod koniec 2011 Conchita zgłosiła się z utworem That’s What I Am do programu Österreich rockt den Song Contest, będącego krajowymi eliminacjami do 57. Konkursu Piosenki Eurowizji. W finale preselekcji zajęła drugie miejsce, przegrywając z duetem Trackshittaz.
Conchita Wurst reprezentantką Austrii na Eurowizji 2014
Wyboru austriackiej drag queen na reprezentanta Austrii w 59. Konkursie Piosenki Eurowizji dokonano wewnętrznie. Conchita zapewniła, że występ będzie przygotowany profesjonalnie i zostanie zachowany w dobrym guście. 8 maja wystąpiła z szóstym numerem startowym w drugim półfinale konkursu i zakwalifikowała się do sobotniego finału, który odbył się 10 maja. Wystąpiła w nim jako jedenasta w kolejności i wygrała, zdobywając łącznie 290 punktów, w tym aż 13 dwunastek od jurorów.
To nie tylko wygrana dla mnie, ale także dla tych wszystkich, którzy wierzą w przyszłość bez objawów dyskryminacji; w przyszłość, która będzie opierała się na tolerancji i szacunku do drugiego człowieka.
Komentarz Conchity Wurst odnośnie wygranej na Eurowizji 2014
Kim są autorzy Rise Like a Phoenix i jak doszło do powstania piosenki?
Za tekst i kompozycję zwycięskiego utworu z 2014 roku odpowiadają Alexander Zuckowski, Julian Maas i Charlie Mason. Ten ostatni ma na swoim koncie wydawnictwa takich gwiazd jak Miley Cyrus , Girls 'Generation , Eric Saade , Abraham Mateo , BoA , Ross Lynch , Monrose , Sergey Lazarev , Sweet California , Danny Saucedo , Sarah Connor , Robin Beck , Jason DEE i Queensberry. Poza Rise Like a Phoenix odpowiedzialny był za kilka innych eurowizyjnych propozycji: L’amore è femmina Niny Zilli (Włochy 2012), Beauty Never Lies Bojany Stamenov (Serbia 2015), Here for You Maraaya (Słowenia 2015), The Dream Roko (Chorwacja 2019), Amen Ana Soklič (Słowenia 2021).
Alexander Zuckowski, jeden z autorów Rise Like a Phoenix, zapytany o to, jak doszło do współpracy z ekipą Conchity Wurst, mówi:
Pojawiła się informacja od ich menadżera, że szukają piosenek dla Conchity. Musiałem na początku sprawdzić w Google, kim ona jest. Później zobaczyłem jej występy na YouTube i przypomniałem sobie o piosence, którą napisaliśmy cztery lata temu. Oryginalnie do innego projektu, ale nie miało to znaczenia. Zawsze byliśmy przekonani, że coś wspaniałego wydarzy się tej piosence na nowo. Musieliśmy jednak czekać na odpowiedni moment i na odpowiedniego artystę. Aż nadszedł.
Alexander Zuckowski w wywiadzie dla NDR.
W udzielanym wywiadzie dla NDR, Alexander Zuckowski zdradza, jak powstała zwycięska kompozycja.
Jeden ze współautorów, Charlie Mason, spytał się nas, czy chcielibyśmy pracować nad projektem w stylu Shirley Bassey. Dlatego skomponowaliśmy tę piosenkę. Tekst wyszedł od Charlie’ego Masona. Chcieliśmy złożyć duży hołd piosenkom w stylu Jamesa Bonda.
Alexander Zuckowski w wywiadzie dla NDR.
Wizerunek Conchity Wurst i znaczenie Rise Like a Phoenix w kulturze masowej
Jak wiemy, Conchita Wurst nie była pierwszą drag queen na eurowizyjnej scenie. Przed nią pojawiła się chociażby Wierka Serdiuczka. Jednak występ Andrieja Danyłko był czysto satyryczny. Natomiast wizerunek kobiety z brodą, który w kulturze dragu nie był czymś nowym, miał za zadanie przekazać publiczności ważne przesłanie. Piosenka Conchity mówi o akceptacji w świecie zewnętrznym, ale również o byciu sobą.
Rise Like a Phoenix potężną balladą ku pokrzepieniu serc
Rise Like A Phoenix opowiada o powstaniu z popiołów po przeciwnościach losu i nie pozwalaniu nikomu cię zniszczyć. W ciągu trzech minut Conchita pozwoliła na połączenie silnych elementów kobiecości i męskości, a droga do samopoznania dodała wartości przesłaniu tej piosenki. Jej przesłanie o tolerancji szturmem zdobyło Europę. Społeczność tego kontynentu, a nawet całego świata bardzo potrzebowała hymnu tego pokroju. Prosty, elegancki i potężny. To jest jeden z tych występów, którego nawet zwykli ludzie będą zawsze pamiętać, a jej zwycięstwo pozostanie jednym z głównych punktów Konkursu Piosenki Eurowizji.
Jakie zdanie o piosence Conchity mają Austriacy?
Tak jak w przypadku całego świata, w Austrii również panowały skrajne emocje odnośnie występu drag queen na Eurowizji. Część rodaków nie była zadowolona z dokonanego wyboru i podpisywała petycje o zmianę reprezentanta. Natomiast druga część była usatysfakcjonowana decyzją podjętą przez publicznego nadawcę. Argumentowali to szansą na pokazanie się światu od innej strony, szansą na zyskanie w oczach współczesnego społeczeństwa. Chcieli, aby Conchita dokonała metamorfozy tego konserwatywnego państwa.
Niestety łatwo zauważyć, że zdecydowana większość ludzi zwracała tylko uwagę na wizerunek austriackiego artysty, a nie na sam przekaz piosenki, na mądrość, którą ze sobą niosła. Chociaż po wygranej zdecydowana większość była dumna z dokonania Conchity Wurst. W rezultacie cały Wiedeń ozdobiony był billboardami z wizerunkiem zwyciężczyni konkursu. Politycy z Wiednia składali osobiste podziękowania Thomasowi za jego niezwykłe dokonanie. Kanclerz Austrii Werner Faymann powitał Conchitę w swoim gabinecie w Wiedniu, wychwalając ją jako symbol tolerancji, miłości i radości życia.
Conchita jest najlepszym ambasadorem, jakiego moglibyśmy sobie życzyć.
Helena Hartlauer, zdająca relacje medialne w Vienna Tourist Board.
Występ Conchity może i jest produktem komercyjnym, ale ostatecznie emanuje siłą, mocnym przekazem i tworzy mnóstwo kontrowersji w związku ze swoją polityczną symboliką. Poza tym jej zwycięstwo w Eurowizji nastąpiło w czasie narastających napięć między zachodnimi przywódcami a dokonaniami Władimira Putina – w tym aneksji Krymu i trwającej furii z powodu rosyjskich przepisów anty-LGBT. Jej zwycięska piosenka Rise Like a Phoenix, ballada ze Starego Świata, okazała się autobiograficzna i stała się okrzykiem bojowym dla tych, którzy żyją na marginesie.
Źródła: wiwibloggs, Wikipedia, eurovision.tv, bbc.com, politico.eu