Wszystko w muzyce już było. Często możemy spotkać to stwierdzenie w dyskusjach na temat inspiracji muzycznych i idących za tym podejrzeń o splagiatowanie piosenki. Jak ma się do tego Eurowizja?
Nie ma wśród nas chyba osoby, która nie znałaby kluczowych zasad Konkursu Piosenki Eurowizji. Regulamin mówi jasno: zgłoszona do zmagań może zostać piosenka mająca charakter premierowy (umownie rozumiane jako: wydana nie wcześniej niż 1 września roku poprzedzającego dany Konkurs), nie dłuższa niż trzy minuty i oryginalna. Co ciekawe, od kiedy śledzę konkurs, nie pamiętam rocznika, w którym nie pojawiłoby się chociaż na chwilę co najmniej jedno podejrzenie plagiatu.
Dzisiaj przybliżę Wam jedynie kilka przykładów, kiedy fani i antyfani doszukali się podejrzanie dużych podobieństw między mniej lub bardziej znanymi piosenkami a utworami biorącymi udział w Konkursie.
🇧🇪 Loïc Nottet – Rhythm Inside (2015) vs Lorde – Royals
Loïc, zapytany w wywiadzie dla pewnej brytyjskiej redakcji o duże podobieństwo obu utworów, stwierdził jedynie, że nie inspirował się jej twórczością, ale rozumie, z czego wynika porównywanie ich twórczości: Podobieństwo może wynikać z użycia wielu głosów i “mrocznych” dźwięków. Oczywiście, to przypadek, że po nałożeniu jednego utworu na drugi różnić je będzie tylko wokal i tekst.
🇸🇪 Måns Zelmerlöw – Heroes (2015) vs David Guetta – Lovers on the sun
W trakcie jednej z konferencji prasowych, które odbywały się przy okazji Konkursu Piosenki Eurowizji w Wiedniu w 2015 roku, zapytano Månsa o to podobieństwo. Odpowiedź była dość krótka i wyczerpująca temat – jeśli wierzyć jego słowom, to Heroes zostało napisane na rok przed premierą Lovers on the sun Davida Guetty. Podobieństwo wynikać miałoby w tym przypadku z inspiracji podobnymi kierunkami muzycznymi nawiązującymi do klasycznych brzmień gatunku country.
Nie ma plagiatu. Kropka. Nie gram nieczysto!
Måns Zelmerlöw
🇸🇪 Måns Zelmerlöw – Heroes (2015) vs A DandyPunk – The Alchemy of Light
Zatrzymajmy się tu jeszcze na chwilę. Dużo kontrowersji wzbudziły też wizualizacje Månsa w Melodifestivalen. Twórca prezentacji scenicznej oraz wizualizacji do piosenki Heroes, Fredrik Rydan, został oskarżony o zbyt mocne inspirowanie się teledyskiem do piosenki The Alchemy of Light autorstwa reżysera i artysty multimedialnego A DandyPunka. W rozmowie z publicznym nadawcą Sveriges Radio, Rydan przyznał, że czerpał inspirację od innych twórców, ale zaprzeczył, jakoby dopuścił się plagiatu. Mimo tych tłumaczeń, Europejska Unia Nadawców nakazała SVT zmianę oprawy scenicznej do występu w Wiedniu.
🇩🇰 Chanée i N’evergreen – In A Moment Like This (2010) vs The Police – Every breath you take
To chyba najłagodniejszy przypadek w dzisiejszym zestawieniu. Myślę, że zgodzicie się ze mną, że inspiracja jest wyjątkowo mocno słyszalna, ale do plagiatu jeszcze kawałek. Współautorem eurowizyjnej kompozycji jest Thomas G:son – ten sam, któremu zawdzięczamy między innymi Euphorię Loreen oraz wiele innych przebojów konkursowych. Zapamiętajcie to nazwisko. Wrócimy do niego.
🇸🇪 Eric Saade – Popular (2011) vs Boney M – Rasputin
Przyznam szczerze, że dyskusja na temat tych obu piosenek mnie ominęła w jej czasie. Co ciekawe, zastanawiam się, czy brak większych wątków dyskusyjnych w Internecie wynikał z nieznajomości oryginału, przeoczenia czy pobłażliwego przymknięcia oka. Tym bardziej, robiąc research na potrzeby tego artykułu, nie znalazłem żadnego oświadczenia ze strony szwedzkiej delegacji czy w ogóle jakiegokolwiek poruszenia tej kwestii w wywiadach. W moim osobistym odczuciu jest o tyle dziwne, że szwedzko-norweska produkcja skopiowała właściwie całą jedną warstwę tła z podkładu Rasputina, co słychać najwyraźniej na początku piosenki. Posłuchajcie sami.
🇸🇪 Loreen – Tattoo (2023) vs Mika Newton – W plenu
Kontrowersje wokół powrotu Loreen na Eurowizję, zwłaszcza oskarżenia o plagiat, wywołały sporo emocji. Fani jej głównego konkurenta, Kääriji, zarzucali, że piosenka Tattoo kopiuje melodię z W plenu Miki Newton oraz ma wiele podobieństw do utworów Flying Free Pont Aeri, The Winner Takes It All Abby i Easy on Me Adele. Loreen i jej zespół nie odnieśli się do tych zarzutów, a sama artystka uznała porównanie do Abby za komplement i skupiła się na swojej scenicznej prezentacji, ignorując resztę krytyki.
🇫🇮 Käärijä – Cha cha cha (2023) vs Electric Callboy – We got the moves
Tak jak to zwykle bywa – najciemniej pod latarnią. Nie będę się pastwił nad fanami tej propozycji, bo sam ją bardzo lubię. Początki obu piosenek są bezsprzecznie identyczne. Konstrukcyjnie, We got the moves brzmi niemal, jakby było szablonem dla Cha cha cha. Obróbka wokalu? Jak od jednego producenta.
🇨🇾 Hovig – Gravity (2017) vs Rag’n’Bone Man – Human
Ten przypadek plagiatu bawi mnie niesamowicie do dziś. Wyobraźcie sobie, że ktoś śpiewa piosenkę do podkładu innego utworu, który dobrze znacie i lubicie – Human było wtedy wielkim radiowym hitem. Na domiar tego, w tle ma wizualizację, którą już widzieliście dwa lata wcześniej u reprezentanta Belgii. Tak, u tego samego Loica, który pożyczył swój podkład od Lorde. Istna plagiatocepcja. A wiecie, kto współtworzył ten utwór? Thomas G:son.
🇷🇺 Dina Garipova – What if (2013) vs Gosia Andrzejewicz – Pozwól żyć
Nie, nie przewidzieliście się. Rosyjska pieśniarka bardzo mocno zainspirowała się największym hitem naszej ciut zapomnianej dziś gwiazdki pop. Co ciekawe, udało jej się zająć aż piąte miejsce! Dlaczego nie wysłaliśmy naszej Gosi wcześniej?
Świat muzyki jest tak wielki, że podobieństwo może się zdarzyć, ale w tej sytuacji ciężko to uznać za przypadek.
Gosia Andrzejewicz w rozmowie z Party.pl
Twórcy utworu zaprzeczyli jakimkolwiek naruszeniom praw autorskich.
Bezpośrednio na polskim podwórku eurowizyjnym też nie brakuje dziwnych tematów i dziwnych pytań odnośnie inspiracji muzycznych naszych reprezentantów.
🇵🇱 Michał Szpak – Color of your life vs Lube – Dawaj Za
Do dziś pamiętam emocje w środowisku fanowskim po wyborze Michała Szpaka na reprezentanta Polski w Konkursie Piosenki Eurowizji 2016. Przeciwnicy wyboru Szpaka na Eurowizję podejmowali różne próby wykluczenia go z rywalizacji o Kryształowy Mikrofon. Organizowane były m.in. internetowe petycje. Miały one docelowo anulować wyniki preselekcji i umożliwić wyjazd Margaret z piosenką Cool Me Down, argumentując m.in., że Michał dopuścił się plagiatu. Według słuchaczy Color of your life do złudzenia przypominał starą rosyjską, wojskową przyśpiewkę Dawaj za. Wytwórnia Sony, z którą wówczas współpracował Michał, chcąc uciąć wszelkie spekulacje, wydała wówczas oficjalne oświadczenie. Czytamy w nim:
Informujemy, iż wynik profesjonalnej ekspertyzy przeprowadzonej przez niezależnego eksperta dr. Rafała Rozmusa, cenionego muzykologa i kompozytora, jest jednoznaczny, piosenka nie jest plagiatem.
🇵🇱 Blanka – Solo vs Inna – Up
Wybór ten wciąż budzi ogromne emocje, a wynik polskich preselekcji 2023 nadal wywołuje kontrowersje. Więcej o kontrowersjach i ich skutkach przeczytasz tutaj.
Nietransparentność preselekcji wywołała negatywne nastroje w fandomie, co zmobilizowało internautów do szukania sposobów na zdyskredytowanie Blanki i jej dyskwalifikację z Konkursu. Zaledwie kilka dni po finale Tu bije serce Europy Internet zalały nagłówki, twierdzące, że Solo to kopia piosenki Up rumuńskiej piosenkarki Inny. Tuż przed Eurowizją pojawiły się również zarzuty o podobieństwo do utworu Solo Demi Lovato. Sama Blanka, prawdopodobnie przez zajętości związane z Eurowizją, nie skomentowała tych oskarżeń.
A może w drugą stronę? Polscy twórcy czerpiący z Eurowizji? Oczywiście! Możemy dyskutować na temat jakości tych “coverów”, ale czy jest sens, kiedy możemy się po prostu do nich dobrze bawić?
Opisy na YouTube w obu przypadkach nie wspominają o oryginalnych autorach muzyki.
Casandra – Wszyscy razem vs 🇧🇪 Kate Ryan – Je t’adore
Ada Yushi – Przyjdź na godzinkę vs 🇷🇴 Madinga – Zaleilah
Ignorując polskie, ewidentne przykłady plagiatów czasami nachodzi mnie pewna myśl – a co jeśli to w sumie nie są plagiaty? Nie znamy przecież wszystkich twórców piosenek konkursowych z twarzy. Może podpisują się oni różnymi pseudonimami pod różnymi piosenkami? Autor sam siebie nie splagiatuje. Temat pozostawiam Wam do otwartej dyskusji.
Oficjalnie nie wiemy o żadnym przypadku wszczęcia postępowań czy wyciągnięcia większych konsekwencji od wykonawców/twórców eurowizyjnych kompozycji wspomnianych w treści artykułu.