Po kontrowersjach związanych z przebiegiem polskich preselekcji w zeszłym roku Stowarzyszenie Miłośników Konkursu Piosenki Eurowizji OGAE Polska złożyło skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. 6 czerwca poznaliśmy wynik postępowania. Co wiadomo?
Telewizja Polska będzie musiała ujawnić szczegółowe wyniki polskich preselekcji do 67. Konkursu Piosenki Eurowizji w Liverpoolu. Tak orzekł warszawski WSA po złożeniu skargi przez OGAE Polska w związku z odmówieniem przez TVP publikacji wyników w ramach dostępu do informacji publicznej.
OGAE Polska wygrywa z Telewizją Polską w WSA
Po kontrowersyjnych preselekcjach do Eurowizji 2023 fani konkursu zaczęli domagać się publikacji szczegółowych wyników głosowania. Wątpliwości wzbudzały chociażby zmiany w systemie głosowania na kilka dni przed finałem czy możliwy konflikt interesów w składzie jury. Kroki podjęły polskie media skupione wokół Konkursu Piosenki Eurowizji, publikując m.in. apel do ówczesnego Prezesa TVP.
Następnie, Stowarzyszenie Miłośników Konkursu Piosenki Eurowizji OGAE Polska skierowało do nadawcy wniosek o ujawnienie dokładnych wyników w ramach prawa do dostępu do informacji publicznej. TVP odmówiła, zasłaniając się kwestią tajemnicy przedsiębiorstwa. W styczniu 2024 roku OGAE Polska wniosło więc skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.
W czwartek 6 czerwca zapadł wyrok. Sąd przyznał OGAE Polska rację, stwierdzając błędy administracyjne po stronie TVP oraz nieuzasadnione uznanie przez telewizję, że wyniki preselekcji są szczególnie istotną informacją. W związku z decyzją nadawca musi upublicznić wyniki głosowania jury (indywidualne rankingi pięciu osób) oraz telewidzów w programie Tu bije serce Europy – Wybieramy hit na Eurowizję 2023. Zgodnie z wyrokiem, dane te są informacją publiczną. Sąd otrzymał je bezpośrednio od TVP, w kopercie, jako notatkę służbową.
Kiedy nastąpi publikacja? Tego dokładnie nie wiemy. Wyrok jest nieprawomocny, a w ciągu najbliższych 30 dni nadawca może złożyć skargę kasacyjną od wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Jeśli tego nie zrobi, musi wyjść naprzeciw wnioskom fanów, ale z zastosowaniem orzeczenia sądu. Podczas rozprawy w WSA nie był obecny żaden przedstawiciel Telewizji Polskiej, będącej dziś w stanie likwidacji.
OGAE Polska w walce o transparentność w preselekcjach
Wyrok skomentował prezes Stowarzyszenia – Konrad Szczęsny:
Dzisiejszy wyrok sądu jest kluczowy pod kątem transparentności procesu wyboru w przyszłości i publikowania przez nadawcę szczegółów wyników preselekcji publicznych. Jest również ważnym dniem dla nas wszystkich jako zjednoczonej i silnej eurowizyjnej społeczności. W imieniu zarządu OGAE Polska składam szczególne podziękowania wiceprezesowi Maciejowi Kurowskiemu, który w sposób niezwykle merytoryczny przygotował naszą skargę. Bez niego ten sukces nie byłby możliwy.
Konrad Szczęsny, prezes OGAE Polska
Eurowizja 2023: skandal w Polsce krok po kroku
Przyjmowanie zgłoszeń do preselekcji trwało od 19 września 2022 do 10 lutego 2023 roku. 15 lutego Telewizja Polska ogłosiła dziesięcioro finalistów na antenie programu Pytanie na Śniadanie. Rekordową liczbę ok. 300 zgłoszeń oceniła pięcioosobowa komisja. Koncert pod nazwą Tu bije serce Europy – Wybieramy hit na Eurowizję 2023 odbył się 26 lutego w studiu Transcolor, zlokalizowanym w podwarszawskich Szeligach.
Zmiana systemu głosowania na cztery dni przed finałem
Początkowo, finał preselekcji miał odbyć się w identycznej formule, jak w 2022 roku. Troje uczestników z najwyższym poparciem miało zmierzyć się w drugiej rundzie, a głosy jury i telewidzów miały być odzwierciedlone w systemie proporcjonalnym. Telewizja Polska zdecydowała się zaktualizować regulamin TBSE w środę 22 lutego, na cztery dni przed finałem. Dwuetapowość i proporcjonalność poparcia zniknęły. Pięcioosobowe jury i telewidzowie otrzymali do rozdania punkty w tradycyjnej skali 1-8, 10 i 12 punktów. Na wypadek remisów przewagę mieli jurorzy.
Czy nowy system miał ograniczyć moc telewidzów?
Krótko po preselekcjach do mediów przeciekła nieoficjalna informacja, że zdecydowany faworyt fanów i widzów – Jann, przewyższył faworytkę jury – Blankę, trzykrotnie w głosowaniu widzów. Mieli oni otrzymać odpowiednio ok. 18 i 6 tysięcy głosów. W zmienionym systemie głosowania Jann otrzymał od jury tylko siedem punktów (czwarte miejsce), przegrywając trzema punktami z Blanką. Gdyby poprzedni format pozostał w użyciu, skala poparcia mogłaby mu wystarczyć na zwycięstwo nawet z bardzo niekorzystnymi głosami jury. Podważający końcowy werdykt fani zarzucali, że zmiana zasad gry w ostatniej chwili mogła mieć na celu uniemożliwienie wygranej ewidentnego faworyta publiki.
Prezentacja wyników
Mimo że nowa treść regulaminu przewidywała, że po odczytaniu punktacji jury podana będzie rosnąca punktacja telewidzów, od 1 do 12 punktów, prowadzący koncert ogłosili od razu ostateczny ranking, bez widocznych sum punktów. Te Telewizja Polska ujawniła dopiero kolejnego dnia w Internecie. W ten sposób część widzów mogła nie zorientować się podczas oglądania widowiska na żywo, że zwyciężczyni preselekcji nie była faworytką publiki.
Eurowizja 2023: skład, niezależność i szczegóły głosowania jury, transparentność konkursu
Kontrowersje wokół głosowania jury dotyczyły również formy jego zaprezentowania. Nigdy nie poznaliśmy indywidualnych rankingów jurorów, a ich przewodnicząca – Edyta Górniak, przyznała, że gotowa punktacja została jej podana przez produkcję koncertu do słuchawki. Telewizja Polska stwierdziła jedynie lakonicznie, że głosy były niezależnie weryfikowane przez notariusza.
Publikacja dokładnych wyników – rankingów jury i liczby głosów publiczności – jest tymczasem europejskim standardem. W 2016 roku TVP opublikowała procentowy rozkład głosów SMS z finału Krajowych Eliminacji. Z kolei w roku 2018 – kiedy system był identyczny, jak podczas TBSE 2023 – każda osoba w jury odczytała swoje indywidualne punkty.
Istotna dla fanów była także kwestia niezależności ekspertów, biorąc pod uwagę, że część uczestników preselekcji współpracowała uprzednio z choreografem obecnym w jury. Swoisty konflikt interesów dotyczył też faktu, że w jury zasiadła przedstawicielka TVP, aktualnie już była dyrektorka programowa. Tymczasem w programach na antenie tej samej stacji, niekoniecznie w roli uczestników, a w roli gości, występowali niektórzy uczestnicy, w tym Blanka. Piosenkarka tuż przed preselekcjami (17 lutego), w towarzystwie tancerzy zapewnionych przez jednego z jurorów, promowała swoje Solo w programie You Can Dance – Nowa Generacja 2, nadawanym w stacji wprost reprezentowanej przez inną jurorkę.
OGAE Polska – dowiedz się więcej
Historia OGAE Polska sięga 2004 roku, kiedy to grupa fanów Eurowizji z Olsztyna postanowiła zrzeszyć się. Od maja 2004 roku zalążek fanklubu uzyskał prawo do używania nazwy OGAE. W rezultacie od 2011 roku istniejemy jako stowarzyszenie rejestrowe.
Założyliśmy je po to, aby dzielić się swoją pasją, jaką jest Konkurs Piosenki Eurowizji. Razem ją oglądamy, komentujemy, piszemy o niej i na nią jeździmy. Mamy ją w sercach, dlatego dbamy również o jej popularyzację. To dla nas coś więcej niż międzynarodowy konkurs!
W OGAE Polska jest wiele działań, dzięki którym możesz się realizować: współtworzenie strony Eurowizja.org, aktywność w sekcji rozrywki lub naukowej czy organizacja spotkań i wydarzeń. Wspólnie wybieramy polskich reprezentantów w internetowych konkursach OGAE Second Chance Contest, OGAE Song Contest i OGAE Video Contest, spotykamy się z fanami konkursu z innych krajów, a przede wszystkim – co roku emocjonujemy się naszą ukochaną Eurowizją!
