To była Eurowizja: kosztowna i kontrowersyjna edycja 2009?

Dziś mija dokładnie 11 lat od pamiętnego zwycięstwa Alexandra Rybaka na Eurowizji. Na ostateczny wynik w finale mieli wpływ zarówno jurorzy, jak i widzowie w stosunku 50:50. Eurowizja w Moskwie została zorganizowana dzięki ogromnym nakładom finansowym. Przypomnijmy sobie, jak wyglądał konkurs.

Po historycznym zwycięstwie Dimy Biłana, o którym więcej pisaliśmy TUTAJ, Eurowizja 2009 została zorganizowana w Moskwie. W Konkursie wystąpiły 42 państwa. Do konkursu po 11 latach powróciła Słowacja, a z powodów finansowych zrezygnowało debiutujące przed rokiem San Marino. Z kolei Gruzja, pomimo wybrania piosenki, została zdyskwalifikowana. Jak to tego doszło? O tym w dalszej części artykułu.

Eurowizja 2009: organizacja konkursu

Na organizację konkursu w Moskwie przeznaczono kwotę 44 miliony dolarów, która była na ten czas rekordową, jeśli chodzi o zorganizowanie Eurowizji. Pomimo światowego kryzysu finansowego, który nastał w 2008 roku, Rosjanie zdecydowali się na przeznaczenie takiej bajońskiej sumy, by przeprowadzić Eurowizję z rozmachem w typowym dla siebie stylu. Oba półfinały i finał zostały przeprowadzone na hali Olimpijskij. W półfinale prowadzącymi był duet: Natalja Wodianowa (ros. Наталья Михайловна Водянова) i Andriej Małachow (ros. Андрей Малахов), którzy spotkali się z wielką krytyką fanów i obserwatorów, nieprzychylnie wypowiadających się o stylu prowadzenia przez nich Konkursu. Zdecydowanie lepiej z prowadzeniem finałowego show poradziła sobie dwójka złożona z byłej reprezentantki Rosji z 2000 roku Alsou (ros. Алсу) i popularnego prezentera telewizyjnego Iwana Urganta (ros. Иван Ургант).

W półfinale dziewięciu finalistów wybierali widzowie, a ostatnie państwo premiowane awansem wyznaczali jurorzy. Dzięki jury w finale zobaczyliśmy Finlandię i Chorwację, które zajęły odpowiednio w swoich półfinałach 12. i 13. miejsce. Macedonia Północna i Serbia pomimo zajęcia dziesiątych lokat, musiały na tym etapie zakończyć swoją przygodę z konkursem. Podobny los spotkał reprezentującą Polskę Lidię Kopanię z piosenką I Don’t Wanna Leave. Polska uplasowała się na 12. miejscu w drugim półfinale z dorobkiem 43 punktów. Najwyższą dziesięciopunktową notę przekazała Polsce Irlandia.

Trzecie zwycięstwo Norwegii w historii!

W finale obowiązywała zasada głosowania 50:50. Widzowie i jury zgodnie wybrali zwycięzcę. Okazał się nim 23-letni norweski wokalista Alexander Rybak, który w wieku czterech lat wraz z rodzicami wyemigrował z ojczystej Białorusi. Prawdziwość, dopracowany występ, urok osobisty Alexa i chwytliwy utwór sprawiły, że Norwegia wygrała z ogromną przewagą punktową z utworem Fairytale. W ostatecznym rozrachunku Norwegia zdobyła ich aż 387. Drugie miejsce zajęła wokalistka z Islandii, Yohanna, z kompozycją Is It True? zdobywając ich 218, a azerski duet Aysel i Arash z piosenką Always uzyskał 207 punktów. Ostatnie miejsce w finale przypadło Finlandii. Gospodarze z piosenką w języku rosyjskim i ukraińskim zajęli jedenastą pozycję.

Co ciekawe, Norwegia dostała punkty od wszystkich państw biorących udział w konkursie. Dostała aż 16 douze points, m.in. z Białorusi, Danii, Islandii, Polski, Rosji czy Szwecji. Najniższą notę dwóch punktów przekazała Rybakowi Bułgaria. Zwycięstwo Alexandra na Eurowizji otworzyło mu furtkę do międzynarodowej kariery.

Kontrowersje państw Zakaukazia I: Gruzja

Jednak Eurowizja w 2009 roku została również zapamiętana przez pryzmat politycznych spięć. Otóż początkowo Gruzja nie miała w ogóle uczestniczyć w konkursie organizowanym w Moskwie ze względu na wojnę w Osetii Południowej z sierpnia 2008 roku. 2 września 2008 roku Gruzja zerwała stosunki dyplomatyczne z Rosją. Wówczas Gruzja zapowiadała bojkot konkursu w Rosji. Udział Gruzji w Eurowizji 2009 stał pod znakiem zapytania. Poniekąd złagodzenie sytuacji i spojrzenie na nowo na udział w wydarzeniu przyniosło zwycięstwo Gruzji na Eurowizji Junior 2008. Gruzini wygrali po raz pierwszy i na dodatek najwyższą notę dla młodych Gruzinów przekazała m.in. Rosja.

https://www.youtube.com/watch?v=LMHcS_QdiIU

Ostatecznie w lutym 2009 zorganizowano gruzińskie preselekcje, które wygrała formacja Stephane & 3G z utworem o dość kontrowersyjnym tytule We Don’t Wanna Put In. Po wygraniu selekcji autorzy tekstu zostali oskarżeni o jawne nawiązania do ówczesnego premiera Federacji Rosyjskiej Władimira Putina. Europejska Unia Nadawców poprosiła zespół o zmianę słów piosenki, na co nie przystała formacja i podjęto decyzję o wycofaniu się Gruzji z Eurowizji 2009.

Kontrowersje państw Zakaukazia II: Armenia i Azerbejdżan

Armenia z Azerbejdżanem nie odstawały od swojej sąsiadki, jeśli chodzi o kontrowersje związane z Eurowizją 2009. Jak wiadomo, Armenia z Azerbejdżanem od ponad 30 lat są ze sobą w stanie wojny, gdyż do tej pory nie jest uregulowany status Górskiego Karabachu – terenu sporu między zwaśnionymi państwami. Oliwy do ognia w trakcie show dolała podająca punkty z Armenii Sirusho, która na podkładce z wynikami ostentacyjnie zaprezentowała wizerunek monumentu „My i Nasze Góry”. Ten dodatkowo był widoczny na sporym bilbordzie z tyłu. Pomnik ten znajduje się w mieście Stepanakert, stolicy Górskiego Karabachu, który de iure znajduje się w Azerbejdżanie, lecz Ormanie uważają go za swoje terytorium. Co ciekawe, na Eurowizji 2009 Armenia przekazała jedyny dotychczas punkt dla Azerbejdżanu w finale.

Jak się okazało już po Konkursie, azerski nadawca Ictimai TV w trakcie występu Armenii zniekształcił obraz z występu ormiańskich sióstr Ingi i Anusz. Dodatkowo zamazał numer do głosowania na ormiański duet. Europejska Unia Nadawców po Konkursie ukarała grzywną azerską telewizję. Jednak to nie był koniec historii tych dwóch państw w Eurowizji 2009. Jak się okazało, trzy miesiące po Eurowizji 2009, 43 głosujących z Azerbejdżanu na Armenię dostało wezwania na przesłuchania. W bakijskim Ministerstwie Bezpieczeństwa Narodowego zostali oskarżeni o brak patriotyzmu i głosowanie na wrogą Armenię.

Pozytywne skutki konfliktu Armenia-Azerbejdżan?

Jak widać po wielu innych edycjach Eurowizji, konflikt na linii Armenia-Azerbejdżan nadal jest na niej obecny. Jest on zauważalny również poza społecznością eurowizyjną. Dlatego na koniec trochę prywaty. Konflikt ten stał się w trakcie studiów autora tego artykułu wiodącym tematem pracy licencjackiej, pt.: Armenia i Azerbejdżan w Konkursie Piosenki Eurowizji. Opisałem w niej wszystkie niesnaski z udziałem tych dwóch państw od początku ich udziału w Konkursie na tle uwarunkowań społecznych, kulturowych i historycznych. Ponadto Eurowizja 2009 i jej organizacja w Moskwie stała się dla mnie zachętą do rozpoczęcia przygody z językiem rosyjskim. Właśnie z nim związałem swoje późniejsze plany edukacyjne i zawodowe, w tym m. in. działalność w redakcji eurowizja.org.

Źródło: guardian.co.uk, esckaz.com, eurovision.tv, wkolorosji.wordpress.com, własne