Łotewska „Burza Mózgów” jest bohaterem kolejnego odcinka cyklu Tropem Gwiazd Eurowizji. Tym razem wgłębimy się w historię zespołu Brainstorm, który dzięki udziałowi w Konkursie Piosenki Eurowizji stał się bardziej niż kultowy w swoim kraju.
Brainstorm (w oryginalnym języku Prāta Vētra) mocnym uderzeniem otworzył eurowizyjną historię Łotwy. 5 chłopaków z Jełgawy w 2000 roku wyśpiewali dla swojego kraju 3. miejsce, co jest uważane za jeden z najlepszych debiutów w konkursie kiedykolwiek. Alternatywne „My Star”, bardzo oryginalne jak na brzmienie eurowizyjnych utworów tamtych lat, zostało nagrodzone 106 punktami. Otrzymało cztery „dwunastki” – od Belgii, Estonii, Finlandii oraz Norwegii. Trzy minuty na scenie w sztokholmskim Globen otworzyły zespołowi drzwi do międzynarodowej kariery.
Brainstorm: lata przed Eurowizją
Zespół pierwotnie nazywał się The Best American Guys in Latvia. Szybko przechrzczono go w znaną dziś „Burzę Mózgów” (ang. Brainstorm, łot. Prāta Vētra). Założony został przez pięciu kolegów z klasy: Renārsa Kaupersa, Jānisa Jubaltsa, Gundarsa Mauševicsa, Kasparsa Roga oraz Mārisa Mihelsonsa. Chłopcy pochodzili z Jełgawy, czwartego pod względem liczby mieszkańców miasta na Łotwie.
Już pierwszy singiel zespołu, wydany w 1992 roku Jo tu nāc (Ponieważ przychodzisz), poradził sobie dobrze w corocznym konkursie piosenki łotewskiej „Mikrofony”. Utwór zajął tam 9 miejsce na 30. W kolejnym roku wydano debiutancki album zespołu Vairāk nekā skaļi (Bardziej niż głośno), promowany przez singiel Ziema (Zima).
Do czasu eurowizyjnej przygody zespół wydał jeszcze trzy płyty: Veronika (1996), Viss ir tieši tā kā tu vēlies (Wszystko jest dokładnie tym, czego chcesz, 1997) oraz Starp divām saulēm (Pomiędzy dwoma słońcami, 1999). Przy okazji konkursu w Sztokholmie zespół wydał reedycję ostatniego krążka w języku angielskim – Among the suns. Został on wydany nie tylko w Europie, ale także w Japonii oraz Hong Kongu.
Pierwszym dużym hitem Brainstorm, granym przez rozgłośnie radiowe w całym kraju, było Lidmašīnas (Samoloty, 1995). Od tego czasu grupa stawała się coraz popularniejsza, nie tylko na rodzimej Łotwie. W 1998 roku w Niemczech nagrano pierwszą anglojęzyczną piosenkę Under my wing, która zyskała uznanie w innych krajach bałtyckich. Utwór wygrał szwedzki festiwal Karlshamn.
W 2000 roku Brainstorm wzięli udział w pierwszych kiedykolwiek łotewskich selekcjach do Konkursu Piosenki Eurowizji Eirodziesma. Zdobyli pierwsze miejsce pokonując dziewięciu innych wykonawców. Co ciekawe, laureatką drugiego miejsca została Maria Naumova, która dziś znana jest jako pierwsza i jedyna do tej pory zwyciężczyni Eurowizji w barwach łotewskich.
Brainstorm: Eurowizja jako drzwi do kariery
Wysokie trzecie miejsce, jakie wyśpiewał sobie na Eurowizji Brainstorm, zaowocowało wzrostem zainteresowania grupą zarówno na Łotwie jak i w innych krajach Europy. Polskim słuchaczom szczególnie do gustu przypadł wydany w 2002 roku utwór Maybe. Podbił on listy przebojów w naszym kraju. Utwór do dziś jest chętnie puszczany przez polskie rozgłośnie radiowe. Czasem grane były inne kawałki grupy (Waterfall, Thunder without rain czy ostatnio Wonderful Day), żaden jednak nie powtórzył sukcesu Maybe.
Po konkursie zespół zdobył popularność na całym kontynencie europejskim, jednak najmocniej zainteresowanie twórczością udało się rozbudzić na rynku rosyjskim. Do dziś grupa gra tam liczne koncerty, co wpłynęło na decyzję o włączenie do repertuaru utworów w języku rosyjskim.
Zespół nagrał łącznie płyt 13 płyt. Ostatnia, została wydana w 2018 roku w trzech wersjach: łotewskiej Par to zēnu, kas sit skārda bungas, angielskiej About the boy who plays the tin drum oraz rosyjskiej Wonderful Day. Nagrywanie tych samych utworów w różnych językach stało się regularną praktyką grupy po 2000 roku.
Brainstorm na Łotwie uważane jest za najważniejszą formację muzyczną w historii tego małego kraju. Zespół ma tam status kultowego czy wręcz legendarnego. Gdy w 2006 roku po raz pierwszy przyznano nagrodę MTV dla najlepszego bałtyckiego wykonawcy (wybieranych spośród Litwinów, Łotyszów oraz Estończyków), trafiła ona właśnie w ręce członków grupy. W 2013 Brainstorm jako pierwsi przedstawiciele „sióstr bałtyckich” zagrali na festiwalu w Glastonbury.
Renārs Kaupers, lider zespołu, współprowadził 48. Konkurs Piosenki Eurowizji w Rydze, wraz z triumfatorką z 2002 roku, Marią Naumovą (Marie N). Para zachwyciła lekkością i charyzmą, dzięki czemu Renārs został zaproszony również jako prowadzący gali Congratulations w 2005 roku, celebrującej 50 lat istnienia Eurowizji. Towarzyszyła mu Katrina Leskanich, ostatnia do dziś zwyciężczyni reprezentująca Wielką Brytanię.
W 2004 roku basista grupy Gundars „Mumiņš” Mauševics zginął wypadku samochodowym. Od tego czasu zespół składa się z czterech członków. Nigdy nie nastąpiła rotacja w składzie.
Brainstorm: ciekawostki, o których warto wiedzieć
- Styl muzyczny grupy określany jest jako rock alternatywny bądź jako indie pop.
- W serwisie Spotify zespół działa na dwóch osobnych kontach. Na tym o nazwie Prāta Vētra pojawiają się utwory w języku łotewskim, a pod Brainstorm publikowane są anglo- oraz rosyjskojęzyczne wersje piosenek.
- Perkusista grupy, Kaspars Roga, był jednym z jurorów pierwszych sezonów selekcji Supernova, które od 2015 roku wybierają łotewskiego reprezentanta na konkurs piosenki Eurowizji. Grupa miała wpływ na stworzenie preselekcyjnego formatu.
Śladami preselekcji: krótki błysk gwiazd, czyli jak zmieniały się selekcje na Łotwie
- Wśród muzycznych inspiracji zespołu należy wskazać Britpop, ale członkowie zespołu słuchali także m.in. Red Hot Chilli Peppers, Nirvany , Midnight Oil czy A-Ha.
- W 2015 roku powstał film dokumentalny o zespole „BrainStorm: Between Shores”